تیما واعی چییه و كینه؟
تیما واعی چییه و كینه؟
بسم اللە الرحمن الرحيم
- السلام علیکم ورحمە اللە و برکاتە: بخێرهاتنا هەوە دکەین بۆ کەنالێ واعی یێ فەرمی ب زمانێ کوردی - دەڤۆکا بادینی. تیما واعی کاردکەت بۆ نەهێلانا بەرێخۆدانا بابەتێن بێپەردە (ئیباحی) و چارەسەرکرنا وان کەسێن ئیدمانا بەرێخۆدانا دیمەنێن بێپەردە بۆ دروستبووی ب ڕەنگەکێ زانستی و دویر ژ بڕیندارکرنا هەستێ کەسەکی.
1- تیما واعی چییه و كینه؟
ئه‌م ل تیما واعی كومه‌ما گه‌نجێن خوینگه‌رمین و بزاڤێن چاره‌سه‌ركرنا
ئاریشه‌یان دكه‌ین، مه ڤیا ب ڕێكا به‌لاڤكرنا زانست و زانینێ و ڕاستییان ل
دۆر مه‌تڕسییێن بێپه‌رده‌ییێ گوهاڕتنه‌كێ د ناڤ جیهانا ئیسلامی و
عه‌ره‌بیدا بكه‌ین، ئه‌ڤه ژی ب دوو ڕێكان، ڕێكا ئێكێ، ڕێكا هشیاركرنا
هه‌می ته‌خێن جڤاكییه بێ جوداهی ژ دایك و باب و مامۆستایێن ژن و زه‌لام و
كه‌سێن پێگه‌هشتی ژ هه‌ردوو ڕه‌گه‌زان ب مه‌تڕسییێن بێپه‌رده‌ییێ، ڕێكا
دووێ ژی ڕێكا چاره‌سه‌رییێیه، ئه‌م ل ڤێرێ ب قه‌نجی و هاریكارییا خودێ یێن
هاتین دا هاریكارییا كه‌سێن مودمن بكه‌ین بۆ چاره‌سه‌ری وه‌رگرتنێ ب هنده‌ك
ڕێكێن كو ژ لایێ زانستیڤه هاتینه سه‌لماندن.
بۆ ئێكه‌م جار هزرا واعی ژ وه‌لاتێ مصرێ ده‌ركه‌ڤت ل سه‌ر ده‌ستێ دانه‌رێ
تیمێ، (د. محمد عبدالجواد)ـی، كو نۆژداره‌كێ مرۆڤایه و خودانێ پله‌یا
ماسته‌رێیه د بیاڤێ خۆدا، هه‌روه‌سا بسپۆره د بیاڤێ چارسه‌ره‌كرنا ئیدمانا
تویتنێدا، و كورسه‌كێ تایبه‌ت ب ئیدمانا بێپه‌رده‌ییێ ل زانینگه‌ها ئیموری
یا ئه‌مریكی وه‌رگرتییه، هه‌روه‌سا ئه‌و خودانێ ب ده‌هان گۆتارایه و
چه‌ندین په‌ڕتووكێن وه‌رگێڕایی ل دۆر مه‌تڕسییێن بێپه‌رده‌ییێ و
چاره‌سه‌ركرنا ئیدمانا وێ.
سوپاس بۆ خودێ ده‌ستپێكێ هزرا مه ل (مصرێ / كوێتێ / لوبنانێ بوو، و پشتی
هنگی ئه‌ڤ هزره بۆ چه‌ندین وه‌لاتێن دی یێن عه‌ره‌بی و نه عه‌ره‌بی ژی
هاته ڤه‌گوهاستن، وه‌كی فلسطینێ / ئوسترالییا / ئه‌مریكا / پاكستان /
توركیا / نیوزله‌ندا / نیجیریا / سودان / سوریا / عیراقێ) بۆ هشیاركرنا
خه‌لكی ب مه‌تڕسییێن بێپه‌رده‌ییێ و هاریكاریكرنا وان بۆ هندێ ل دویری
بێپه‌رده‌ییێ خۆ ببینن.
دیتنا مه ل ناڤ تیما واعی: ئاڤاكرنا جڤاكه‌كێ هشیاره و دانانا
سنوره‌كییه بۆ به‌لاڤبوونا بێپه‌رده‌ییێ.
په‌یاما مه: بهێزكرنا به‌رپرسیاره‌تییا تاكه كه‌سی و جڤاكییه.
ئارمانجا مه: كێمكرنا ئه‌وان ئاریشه‌یانه یێن كو ژ به‌ر بێپه‌رده‌ییێ
په‌یدا دبن، ژ (به‌ردانێ / خۆ دویركرن ژ پێكئینانا هه‌ڤژینییێ / خه‌موكییێ
/ نزمبوونا ئاستێ خواندنێ و گه‌له‌كێن دی).
مه د تیما واعیدا ئه‌و چه‌ند زانی كو خه‌لك گه‌له‌كێ نه‌زان و بێئاگه‌هه
ب مه‌تڕسییێن بێپه‌رده‌ییێ و ب وان هه‌می ئاریشه‌یێن بێپه‌رده‌یی دبیته
ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا وان، ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ ژی مه ڤییا گوهاڕتنه‌كا ب
دروستاهی د ناڤ جڤاكیدا بكه‌ین ب ڕێكا هشیاركرنا تاكێن جڤاكی ب مه‌تڕسییێن
بێپه‌رده‌ییێ، هه‌روه‌سا مه ڤیا خه‌لكی هانبده‌ین و پشته‌ڤانییا وان
بكه‌ین كو ل دۆر ڤی بابه‌تی ب ئاخڤن و ئاریشه‌یا خۆ نه‌ڤه‌شێرن، چونكی ئه‌م
ب ڕێكه‌كا زانستی د ئاخڤین دا كو هه‌ستێ خه‌لكی بریندار نه‌كه‌ین.
۲. دیتنا تیما واعی چییە؟
ئاڤاکرنا جڤاکەکێ تێگەهشتی ب مەتڕسییێن بابەتێن بێپەردە و هاریکاریکرنا
خەلکی ل سەر هندێ کو خۆ ل دویری جیهانا بێپەردەییێ ببینن.
٣- تيما واعى چ پێشکێشکرییە؟
- تیما واعی ئەو بناخەیێ زانستی یێ پێشکێشکری یێ دبیتە هاریکار ل سەر
تێگەهشتنا وی تشتێ ژ بەر ژ بەر بابەتێن بێپەردە ب سەر مێشکی دهێت و ئەو
ئیدمانا ژ بەر بەرێخۆدانا وان بابەتان پەیدا بیت.
- ڤەکۆلین و پێزانینێن وەرگێڕای پێشکێشکرینە ل دۆر مەتڕسییێن بابەتێن
بێپەردە و خۆڤەڕەساندنێ (دەستپەڕ) ل سەر مێشکی و پەیوەندییان و
جڤاکی.
- هاریکارییا دایک و باب و پەروەردەکاران کرییە بۆ هشیاربوونێ و
تێگەهشتنا مەتڕسییا بابەتێن بێپەردە ل سەر زارۆکان و چاوانییا پاراستن
و هاریکاریکرنا وان ل سەر ڕزگاربوونێ.
- هاریکاری و پشتەڤانییەکا دەرۆنی پێشکێشی وان هەڤیژنان (ژنان) کرییە
یێن کو ژ بەر ئیدمانا هەڤژینێن خۆ ل سەر بەرێخۆدانا بابەتێن بێپەردە
دنالن.
- ئەو ئاستەنگ و زەحمەتییێن دهێنە د ڕێکا وان کەسێن ژ بەرێخۆدانا
بابەتێن بێپەردە دویر کەڤتین بەرچاڤ و ڕوهنکرینە و دایە دیارکرن کا دێ
چاوا سەردەری د گەل هێتەکرن.
- کومەکا نموونە و شاڕەزاییێن عەرەبی ل دۆر ڕزگاربوونێ پێشکێشکرینە،
ئەڤە ژی ب ڕێکا پێشکێشکرنا سەربۆرێن وان کەسێن ژ گەشتا دویرکەڤتنێ ژ
بابەتێن بێپەردە و خۆڤەڕەساندنێ زڤڕینەڤە و سەربۆرا خۆ ڤەگێڕای.
- جڤاکەکێ ساخلەم و ب سلامەت ل سەر ئینتەرنێتێ پێشکێشکرییە بۆ
پشتەڤانیکرن و ئاراستەکرن و ڕێنیشاندان و هاریکاریکرنا وان کەسێن ژ
ئیدمانا بابەتێن بێپەردە ڕزگار بووین.
- هاندان و پشتەڤانی بۆ خەلکی ل ناڤ جیهانا ئیسلامی و عەرەبی
پێشکێشکرییە کو ب ئازادی و بێ شەرمکرن و ب ڕەنگەکێ زانستی ل دۆر
بابەتێن بێپەردە ب ئاخڤن هەروەسا ل دۆر بابەتێن ڕزگاربوونێ ب ڕەنگەکێ
وەسا کو بەری هنگی تشتێ وەسا نەهاتییە ئەنجامدان.
٤- بۆچی واعی ئەڤ ئاریشە هەلبژارت کو ل سەر ب ئاخڤیت؟
تیما واعی ئەڤ ئاریشە هەلبژارت کو ل سەر ب ئاخڤیت ژبەر ڤان
ئەگەران:
- بێپەردەییا سێکسی ئەوا ب شێوەیه‌کێ مەزن د ئینته‌رنێتێدا هەی.
- بکارئینان و بەرێخۆدانا بابەتێن بێپەردە ل ڕۆژهەلاتا ناڤین ژ
بلندترین ڕێژا بەرێخۆدانێنە ل جیهانێ.
- ئەو ڤالاهییا د زانست و ڕەوشەنبیرییێدا هەی د ناڤبەرا نفشێن باب و
کۆڕان ژ ئەگەرێ ئینته‌رنێتێ.
- نەزانینا وێ چەندێ کا دێ چاوا کار د گەل ئاریشه‌یا بێپەردەییێ
هێتەکرن و نەزانینا کاریگەرییێن خراب ئەوێن ژ بێپەردەییێ
پەیدادبن.
- پالدانا هندەک کەسان بۆ به‌رێخۆدانا بابه‌تێن بێپه‌رده یان
ئەنجامدانا نه‌ریتێ نهێنی (خۆڤه‌ڕه‌ساندنێ).
- گەلەک کەس مەتڕسییا مەزن یا بێپەردەییێ نزانن، ئەو مەترسییا گەفا ل
ساخلەمییا گشتی دکەت، ژوان كه‌سێن نه‌زان ب ڤان مه‌تڕسییان ژی كه‌سێن
تایبەتمەندن د بوارێ نۆژداری و ڕاوێژکارییا خێزانیدا.
- نەبوونا ڕەوشەنبیرییا سێکسی ل دەڤ وان کور و کچێن ژنوی مەزن دبن و
پێدگه‌هن، ڤێجا مایتێکرنا وان دێ وان بەرەڤ بابه‌تێن بێپەردەڤە
بەت.
- ئەو ڕەخنێن ب شێوەیه‌کێ دیار ل بابه‌تێن بێپه‌رده دهێنە گرتن
پترییا جاران ژ لایێ لایەنێن ئایینی و دەزگەهێن جڤاکیڤە دهێتە گرتن،
ژبەر هندێ ژی ئەو کەسێن خۆ ئازاد دبینن ب ساناهی پشتا خۆ ددەنە ڤان
ڕەخنه‌یان، ب تنێ ژبەرکو ئەو یێ ژ وان لایەنانڤە هاتین! بەلێ بابەت نە
ب تنێ بابەتێ کەسێن ئازادە، سەرەڕای وێ چه‌ندێ کو ژ لایێ ئایینیڤە
به‌رێخۆدانا ڤان بابه‌تان شته‌كێ حەرامە، بەلێ ژ لایێ ژیواری و زانستی
ژیڤە دبیتە ئەگەرێ مەتڕسیێن مەزن.
- بابەتێن بێپەردە دبنە ئەگەرێ ئیدمانه‌كا مەزن.
- بابەتێن بێپەردە نە د ساخلەمن بۆ دل وئەقل وجیهانا مە.
- ژییێ دەستپێکێ یێ توشبوونا بێپەردەییێ ژییێ 11 ساڵییە.
مرۆڤێ سه‌ركه‌ڤتی ئه‌و كه‌سه یێ مفای ژ شاشییێن خۆ دبینیت، پاشی
جاره‌كا دی و ب ڕێكه‌كا دی بزاڤێن خۆ دكه‌ته‌ڤه.
نەھێلە ڕۆژا تە بێی دەستکەڤت ببوریت، خۆ ئەگەر تشتەکێ سادە ژی بیت،
ژبەرکو ئەو د ھاریکارن ژ بۆ پێشکەڤتنا تە و گەشەکرنا کەسایەتییا تە، و ڤێ
چەندێ بکە پشکەک ژ ھزرکرنا خۆ، داکو خۆ ببینی یێ زیرەک و شاڕەزا.
٥- ئەرێ ئه‌و ته‌خێن خزمه‌تكری كینه یێن تیما واعی کرینە ئارمانج و ئارمانج ژێ چییە؟
بەرنامە بۆ زارۆکان و کوڕ و کچێن پێگەهشتی و سه‌میانانان، ئارمانج ژی
ژێ ئه‌ڤه‌یه:
- دیاركرنا شینوارێن بابه‌تێن بێپه‌رده یێن خراب بۆ
گه‌نجان.
- زه‌نگینكرنا دایك و بابان ب ئالاڤێن پێدڤی بۆ به‌رده‌وامیدانێ ب دان
و ستاندنێ د گەل زارۆکێن خۆ و پاراستنا وان.
٦- ئه‌و بابەت و ته‌وه‌رێن سەرەکی یێن تیما واعی د بیاڤێ هشیاركرنا
جڤاكیدا ب خۆڤە د گریت چنه؟
- کارتێکرنێن بابه‌تێن بێپەردە ل سەر مێشکی، پەیوەندییان و
جڤاکی.
- دێ چاوا زارۆکان ژ مەتڕسییێن بابه‌تێن بێپەردە هشیاركه‌ی و
تێگه‌هینی.
- په‌روه‌رده‌كار دێ چاوا سەرەدەرییێ د گەل وان کەسان کەن یێن تووشی
بابه‌تێن بێپەردە بووین.
- ئیدمانا بابه‌تێن بێپەردە و سێکسی و نیشانێن وان یێن خراب.
- گوهاڕتنێن مێشکی یێن کو ژبه‌ر بابه‌تێن بێپەردە ڕویدده‌ن.
- سیسته‌مێ ئیدمانێ و خۆگۆنجاندنا سێکسی ئه‌وا کو بابه‌تێن بێپەردە
په‌یدا دكه‌ن.
- سیسته‌مێ كارێ مێشکێ سۆزداری (عاطفی).
- شرۆڤەکرنا وان خالێن لاوازییێ یێن كێموێنه کو مێشکێ هه‌رزه‌كاری پێ
دهێته جوداكرن، ب تایبەتی ژی د بیاڤێ ئیدمانێدا.
- چاوانییا پارێزگاریكرنێ ل سه‌ر هەڤسەنگییا تۆرا ده‌ماری بۆ
خەلاتکرنێ کو ئه‌ڤه ژی رێکا پاراستنا ساخلەمییا دەرۆنی و لەشی و
ئه‌قلییه.
- پێشكێشكرنا كومه‌كا شاڕه‌زایی و ئالاڤێن هاریکار بۆ مودمنێن
بابه‌تێن بێپه‌رده.
- بەرنامه‌یێ ۹۰ ڕۆژی بۆ چاره‌سه‌ری وه‌رگرتنێ.
- ڕاستڤەکرنا چه‌ندین تێگەهێن خەلەت ل دۆر چاره‌سه‌ری وه‌رگرتنێ ل
ده‌ڤ مودمنێن بابه‌تێن بێپه‌رده.
- چارەسەرکرنا وان ئاستەنگێن دهێنە د ڕێکا وان کەساندا یێن چارەسەرییا
خۆ دکەن.
سێ خەلەتی یێن ھەین، د ژیانا مەدا دووبارە دبن ئەو ژی:
١- ب ھەروەبرنا دەمی.
٢- ئاخڤتن ل سەر تشتێ بێ ڕامان.
٣- گرنگیدان ب بێ مفاترین تشت.
پێغەمبەرێ خودێ (صلى الله عليه و سلم) دبێژیت: ((ژ جوانی و تازەییا
ئیسلاما مرۆڤییە کو وی تشتی بهێلیت یێ مایێ وی تێنەچیت)).
٧- ئیدمانێ گه‌له‌ك نیشانێن ژ بۆ هه‌ین، به‌لێ پا ئه‌و دوو نیشانێن ڤی بابه‌تی ئێكلایی دكه‌ی كیشكن؟
ئه‌و دوو نیشانێن ئیدمانێ ئێكلاییدكه‌ن ئه‌ڤه‌نه:
- مرۆڤ نه‌شێت كونتڕۆلێ ل سه‌ر حه‌ز و دلچوونێن خۆ بكه‌ت كو نه‌چیته
د ناڤ مالپه‌ڕێن بێپه‌رده دا.
- به‌رده‌وامبوون ل سه‌ر چوونا د ناڤ مالپه‌ڕێن بێپه‌رده دا، هه‌ر
چه‌نده ئه‌و زه‌لالییا ژیانێ شێلی دكه‌ن، ب ده‌ربڕینه‌كا دی یا ڕوهنتر
ئه‌م بێژین: هه‌ر چه‌نده مرۆڤ دزانیت كو به‌رێخۆدانا ڤان بابه‌تان
ژیانا مرۆڤی وێران دكه‌ن و مرۆڤی ژ جڤاكی دكه‌ن، به‌لێ پا دێ هه‌ر
چیته د ناڤدا و ده‌ستان ژێ به‌رناده‌ت.
٩- پێناسه‌یا بابەتێن بێپەردە (الإباحية) چییه؟
بۆچوون ل دۆر پێناسه‌یا بابەتێن بێپەردە ژێكجودا بووینه، دادوه‌رێ
دادگه‌ها داد یا نیڤده‌وله‌تی؛ پوته‌ر ستیوارت دبێژیت: "ئه‌ز نه‌شێم
پێناسه‌یا وێ بكه‌م، به‌لێ پا ده‌مێ ئه‌ز وێ دبینم ئه‌ز دنیاسم" و ب
كورتی ل ده‌مێ تشته‌ك وه‌سا بۆ ته دیار دبیت كو ئه‌و ژ بابه‌تێن
بێپه‌رده‌یه، د ڤی ده‌میدا ئه‌و وه‌سایه وه‌كی تو هزر ژێ دكه‌ی.
هه‌روه‌سا ده‌رباره‌ی پێناسه‌یا بێپه‌رده‌ییێ دهێته گۆتن ژی كو
بێپه‌رده‌یی ئه‌و بابه‌تن یێن دهێنه دیتن یان ئه‌و نڤیسینن یێن
پێخه‌مه‌ت لڤاندنا حه‌زا سێكسی هاتینه به‌رهه‌ڤكرن.
سەربۆرێن مە یێن بەری نوکە و ئەو تشتێن ئەم د ناڤدا بۆرین، بەرێ مە یێ
دایە ڤێ چەندا نوکە ئەم ل سەر، بەلێ پا ئەم د نەچار نینن هەر هوسا
بمینین، بەردەوام دەرفەتەک یا هەی بۆ گوهۆڕینا بۆ باشتر.
١٠- بنياتێ پەیڤا porno چییە؟
په‌یڤا pornography ل ناڤەڕاستا چەرخێ نوزدێ د زمانێ ئنگلیزییێدا
هاتییە بکارئینان و ئەو ژ زمانێ یونانییێ هاتییە وەرگرتن و ڕامانا وێ
ژی: (نڤیسین دەربارەی دەهمەنپیسان)ـه. فلمێن بێپەردە وەکی
دەهمەنپیسییێیە و چ جوداهی د ناڤبەرا واندا نینە.
" بلا دەمژمێرەکا شەهوەتێ بحەشتەکێ ژ دەست تە نەکەت کو پاناتییا وێ
هندییا ئەرد و ئەسمانایە. "