حەز ژ پێغەمبەرێ وی بکە
حەز ژ پێغەمبەرێ وی بکە
چونكى ته ب وى ڕێكا خۆ یا نیاسى، وبوونا دلێ ته ورحا ته ب وى بوویه، وئه‌گه‌ر ب ڕێكا وى نه‌بایه، مه‌زنترین نعمه‌تا تو تێدا كو ئیمانه، د گه‌ل ته نه‌دهاته‌كرن. زانایێ ناڤدار (شیخ الإسلام ابن تیمیه) دبێژت: ((دو ڕه‌نگێن بوونێ هه‌نه، ئێك: ئه‌وه یا ئه‌م دزانین، ویا دى بوونا دلى ورحێیه، وده‌ركه‌فتنا وان ژ مالبچیكێ نه‌فسێ وتارییا طه‌بعى، وئه‌ڤ بوونه ب پێغه‌مبه‌رى دبت، وئه‌و بۆ خودان باوه‌ران وه‌كى بابێ بوویه.. وشێخ وسه‌یدا وپه‌روه‌رده‌كار بابێ رحێیه، وبابێ مرۆڤى یێ دى بابێ له‌شییه)).
وكانێ چاوا ئه‌گه‌ر بابێ مرۆڤى نه‌با له‌شێ مرۆڤى ژ تارییا نه‌بوونێ نه‌هاته ڕۆناهییا هه‌بوونێ، وه‌سا ئه‌گه‌ر ب ڕێكا پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- نه‌با رحا مه ژ تارییا كوفرێ نه‌دهاته رۆناهییا ئیمانێ، وڕێك ل به‌ر مه ئاشكه‌را نه‌دبوو.. ڤێجا ڤى پێغه‌مبه‌رى حه‌قه‌كێ مه‌زن ل سه‌ر مه هه‌یه، و ژ حه‌قێ وییه ئه‌م حه‌ز ژێ بكه‌ین.
بۆچى ئه‌م حه‌ز ژ پێغه‌مبه‌رى بكه‌ین؟
چونكى ئه‌و ڤیان ودلۆڤانییه بۆ ته:
پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- ره‌حم ودلۆڤانییه بۆ دنیایێ هه‌مییێ، وه‌كى خودایێ وى گۆتییێ: (وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِّلْعَالَمِينَ ﴿١٠٧﴾)(الأنبیاء: 107) هه‌ما مه تو یێ هنارتى دا بۆ هه‌مى چێكرییان ببیه ره‌حم، و ژ ره‌حما وى بۆ دویكه‌فتییێن وى ئه‌وه ئه‌و ڕێكا به‌حه‌شتێ نیشا وان دده‌ت، وبه‌رێ وان ژ ئاگرى وه‌ردگێڕت، پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژت:(مه‌ته‌لا من وه‌كى مه‌ته‌لا زه‌لامه‌كییه ئاگره‌ك هلكربتێ، وده‌مێ وى ئاگرى ده‌ور وبه‌رێ وى روهنكرى به‌لاتینك ومێش ومۆر بێن خۆ بهاڤێنه ئاگرى، وئه‌و ووان هه‌ر بده‌ته پاش ئه‌و خۆ بهاڤێنێ)
مه‌عنا: ژ حه‌ژێكرن وڤیانا وى بۆ مه ئه‌و مه پالدده‌ت و ژ ئاگرى دده‌ته پاش؛ دا ئه‌م نه‌كه‌ڤینێ، به‌لێ د گه‌ل هندێ ژى هنده‌ك به‌ختڕه‌ش هه‌نه خۆ ژ ناڤ ده‌ستێن وى دهاڤێته ده‌ر وقه‌ستا ناڤ ئاگرى دكه‌ن.
پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ئه‌م دڤێین، وبه‌خت ووژدان هندێ دخوازت ده‌مێ ئێك حه‌ز ژ مرۆڤى بكه‌ت، مرۆڤ ژى حه‌ز ژێ بكه‌ت.
چونكى ب ڤیانا وى باوه‌رییا ته تمام دبت:
پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژت: (لاَ يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى أَكُونَ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ وَلَدِهِ وَوَالِدِهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ)یه‌عنى: باوه‌رییا ئێك ژ هه‌وه تمام نابت حه‌تا پتر ژ زارۆك وبابێ خۆ وهه‌مى مرۆڤان حه‌ز ژ من دكه‌ت.
و د ریوایه‌ته‌كا دى دا هاتییه:(حَتَّى أَكُونَ أَحَبَّ إِلَيْكَ مِنْ نَفْسِكَ )یه‌عنى: حه‌تا تو پتر ژ نه‌فسا خۆ حه‌ز ژ من بكه‌ى، ومه‌عنا ڤێ ئه‌وه: حه‌تا تو د حه‌ژێكرنا خۆ دا بۆ من هند یێ ڕاستگۆ بى كو تو گۆتنا من ب پێش حه‌زكرن وهه‌وایێ نه‌فسا خۆ بێخى، نه كو تشتێ دلێ ته بچتێ تو بكه‌ى بلا دژى وى دینى بت یێ ئه‌ز پێ هاتیم.. و ب ڤێ چه‌ندێ حه‌ژێكرنا دورست ئاشكه‌را دبت، نه ب گۆتنا ده‌ڤى ب تنێ.
دا كو تو تام بكه‌یه شرینییا باوه‌رێ:
چونكى هه‌چیێ حه‌ز ژ خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى بكه‌ت، وڤیانا وى بۆ وان ژ ڤیانا هه‌ر تشته‌كێ دى پتر بت، ئه‌و دێ تام كه‌ته شرینییا باوه‌رێ، وه‌كى پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- د گۆتنه‌كا خۆ دا دبێژت: (ثَلاَثٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ وَجَدَ حَلاَوَةَ الإِيمَانِ: أَنْ يَكُونَ الله وَرَسُولُهُ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِمَّا سِوَاهُمَا..)یــه‌عنى: سێ تشت هه‌نه هه‌چیێ ئه‌و ل نك وى بن ئه‌و دێ شرینییا باوه‌رێ بینت، وئێك ژ وان ئـه‌ڤـه‌یـه كــو خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى خۆشتڤیتر بن ل به‌ر وى ژ هه‌ر تشته‌كێ دى.. هتد. وئه‌ڤه ئه‌و خه‌لاته یێ هێشتا د دنیایێ دا خودێ دده‌ته وى كه‌سى یێ ڤیانا خودێ وپێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ب سه‌ر ڤیانا هه‌ر تشته‌كێ دى دئێخت، خودێ شرینییا باوه‌رێ ب رزقێ وى دكه‌ت، وئـــه‌و شرینییه‌كه هــه‌ر شرینییه‌كا دى یا د دنیایێ دا هه‌بت ل به‌ر وێ دبته چونه.
دا كو تو ڕۆژا قیامه‌تێ د گه‌ل وى بى:
وئه‌ڤه مه‌زنترین هیڤییه مرۆڤێ خودان باوه‌ر هه‌ى، كو ڕۆژا قیامه‌تێ ده‌مێ مرۆڤ دكه‌ڤنه ته‌نگاڤییه‌كا مه‌زن ونه‌خۆشییه‌كا گران ب سه‌ر وان دا دئێت، مرۆڤ یێ نێزیكى پێغه‌مبه‌رى بت -سلاڤ لێ بن- ئه‌نه‌سێ كوڕێ مالكى دبێژت: ئه‌عرابییه‌ك هاته نك پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- وگۆتێ: قیامه‌ت كه‌نگییه؟ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- گۆتێ: ته چ بۆ وێ ڕۆژێ به‌رهه‌ڤ كرییه؟ وى گۆت: ڤیانا خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى، پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- گۆتێ:(تو دێ د گه‌ل وى بى یێ تو حه‌ز ژێ دكه‌ى)
وجاره‌كێ مه‌ولایێ پێغه‌مبه‌رى ثه‌وبان هاته نك پێغه‌مبه‌رى وڕه‌نگێ وى یێ گوهاڕتى بوو، پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- گۆتێ: چ تشتى ڕه‌نگێ ته گوهاڕتییه؟ وى گۆت: ئه‌ى پێغه‌مبه‌رێ خودێ چو نه‌خۆشى ل من نینن، به‌لێ ده‌مێ ئه‌ز ته نه‌بینم ئه‌ز ژ ته خه‌ریب دبــم، وبیرا مــن ل ئاخره‌تێ هاته ڤـه، وئه‌ز دترسم ل وێرێ ئه‌ز ته نه‌بینم؛ چونكى تو دێ د گه‌ل پێغه‌مبه‌ران ئێیه بلندكرن، وئه‌گه‌ر خۆ ئه‌ز بێمه به‌حه‌شتێ ژى ئه‌ز دێ ل جهه‌كێ نزمتر بم ژ یێ ته، وئه‌گه‌ر ئه‌ز نه‌ئێمه به‌حه‌شتێ ئێدى ئه‌ز قه‌ت ته نابینم، هنگى ئه‌ڤ ئایه‌ته هاته خوارێ: (وَمَن يُطِعِ اللَّـهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَـٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّـهُ عَلَيْهِم مِّنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَـٰئِكَ رَفِيقًا ﴿٦٩﴾)(النساء: 69) یه‌عنى: هه‌چییێ گوهدارییا فه‌رمانێن خودێ بكه‌ت، وڕێكا پێغه‌مبه‌رێ وى موحه‌ممه‌دى -سلاڤ لێ بن- بگرت، ئه‌و ئه‌ون يێن خودێ بهايێ وان مه‌زن كرى، ڤێجا ئه‌و دێ هه‌ڤالينییا وان كه‌ن يێن خودێ قه‌نجى ب به‌حه‌شتێ د گه‌ل كرى ژ پێغه‌مبه‌ر وڕاستگۆ وشه‌هيد وچاكان، وئه‌و چ باش هه‌ڤالن وان د به‌حه‌شتێ دا هه‌ين.
چاوا دێ حه‌ز ژ پێغه‌مبه‌رى كه‌ین؟
دبێژن: حه‌ژێكرن تشته‌كه نه ب ده‌ستێ مرۆڤییه.. ئه‌ڤه ڕاسته، به‌لێ تشتێ دى یێ ڕاست ئه‌وه هنده‌ك ڕێك هه‌نه مرۆڤ دشێت حه‌ژێكرنا خۆ پێ زێده بكه‌ت، وئه‌گه‌ر هات وتو ژ وان بى یێن خودێ كه‌ره‌م ب حه‌ژێكرنا پێغه‌مبه‌رى د گه‌ل ته كربت، وته ڤیا حه‌ژێكرنا خۆ بۆ وى زێده بكه‌ى، بزانه هنده‌ك ڕێك هه‌نه بۆ ته دبنه هاریكار ل سه‌ر حه‌ژێكرنا وى، ئه‌و ژى ئه‌ڤه‌نه:
گه‌له‌ك صلاوه‌تان بده‌نه سه‌ر وى:
دانا صلاوه‌تان ژ لایێ مه ڤه ل سه‌ر پێغه‌مبه‌رى، ده‌مێ ئه‌م دبێژین: (اللهم صل عــلــى مـحـمـد) مـه‌عـنـا وێ ئه‌وه ئه‌م داخواز ودوعایێ ژ خـــودێ دكه‌ین كو ئه‌و ره‌حمێ ب پێغه‌مبه‌رى ببه‌ت، ومه‌رته‌به وبهایێ وى ل دنیایێ وئاخره‌تێ بلند بكه‌ت، وده‌مێ ئه‌م دبێژین: (السلام على محمد) مه‌عنا وێ ئه‌وه ئه‌م سلاڤێ دده‌ینه سه‌ر وى، ئه‌و سلاڤا هندێ دگه‌هینت كو ئه‌م دویكه‌فتییێن وینه، و ب وى ڤه دگرێداینه، و ژ ڤێ چه‌ندێ ئاشكه‌را دبت كو صلاوه‌ت ئه‌و په‌یوه‌ندییه یا مرۆڤى ب پێغه‌مبه‌رى ڤه گرێ دده‌ت.
ئبن قه‌ییم به‌حسێ دانا صلاوه‌تان دكه‌ت ودبێژت: ئه‌و ئه‌گه‌را به‌رده‌وامى وزێده‌بوونا ڤیانا مرۆڤییه بۆ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن-، ئه‌و ڤیانا باوه‌رییا مرۆڤى بێى وێ تمام نابت، وكه‌سه‌ك هندى پتر ناڤێ خۆشتڤییێ خۆ بینت، ووى بینته سه‌ر هزرا خۆ، وبه‌حسێ باشییێن وى بكه‌ت، ڤیانا وى دێ بۆ وى زێده‌تر لێ ئێت، وشه‌وقا وى بۆ وى دێ پتر لێ ئێت، حه‌تا دلێ وى هه‌مییێ ڤه‌دگرت، ژ خۆ ئه‌گه‌ر به‌حسێ وى نه‌كه‌ت، ووى نه‌ئینته سه‌ر هزرا خۆ، ڤیانا وى د دلێ وى دا دێ كێم بت.
مه‌عنا: دانا صلاوه‌تان -ژ لایه‌كێ دى ڤه- دبته ئه‌گه‌را هندێ ڤیانا مرۆڤى بۆ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- زێده‌تر لێ بێت، ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ خێرا دانا صلاوه‌تان گه‌له‌ك بوویه، پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- د گۆتنه‌كا خۆ دا دبێژت:
(مَنْ صَلَّى عَلَيَّ حينَ يُصْبِحُ عَشْرًا، وحينَ يُمْسِي عَشْرًا، أدرَكَتْهُ شَفَاعَتِي يَوْمَ القِيَامَةِ)یه‌عنى: هه‌چییێ ده‌هـ جاران صلاوه‌تان بده‌ته سه‌ر من ده‌مێ لێ دبته سپێده، وده‌مێ لێ دبته ئێڤار، ڕۆژا قیامه‌تێ مه‌هده‌را من دێ ڤێڕا گه‌هت.
ئه‌ڤه ل قیامه‌تێ، و ل دنیایێ.. پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژته وى صه‌حابییێ خۆ ئه‌وێ گۆتییێ ئه‌ز دوعایا خۆ هه‌مییێ دێ كه‌مه صلاوه‌ت ل سه‌ر ته:(إِذًا تُكْفَى هَمَّكَ، وَيُغْفَرُ لَكَ ذَنْبُكَ)یه‌عنى: ئه‌گه‌ر تو وه بكه‌ى خودێ خه‌ما ته دێ ژ ته ڤه‌كه‌ت، وگونه‌ها ته دێ بۆ ته ئێته غه‌فراندن.
دویكه‌فتنا سوننه‌تا وى بكه:
ژ نیشانێن ڤیانا مرۆڤى بۆ كه‌سه‌كى ئه‌وه مرۆڤ گوهدارییا وى بكه‌ت، وچاڤ ل وى بكه‌ت، وئه‌گه‌ر ڤیانا پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ئێك ژ پێتڤییێن تمامبوونا باوه‌رییا مرۆڤێ موسلمان بت، دویكه‌فتنا سوننه‌تا وى ژى، یه‌عنى: ئه‌و ڕێكا ئه‌و پێ هاتى، ئێك ژ پێتڤییێن ڕاستییا ڤیانا مرۆڤییه بۆ وى، ئه‌گه‌ر ڤیان ب تنێ ئه‌و بت مرۆڤ ب ده‌ڤى بێژت: ئه‌ز حه‌ز ژ فلان كه‌سى دكه‌م، تشتێ ژ هه‌مییێ ب ساناهیتر وبێ بهاتر دێ ڤیان بت؛ چونكى هه‌ر كه‌سه‌ك دشێت ڤی چه‌ندێ بێژت، ڤیانێ -كو ئێك ژ بهایێن مه‌زن وگرنگه د ژیانا مرۆڤان دا- هنده‌ك شه‌رت وپێتڤییێن خۆ هه‌نه؛ دا ڕاستییا وێ پێ ئاشكه‌را ببت، ئێك ژ وان ئه‌وه مرۆڤ ملكه‌چییێ بۆ ئه‌مر وفه‌رمانا وى كه‌سى بكه‌ت یێ مرۆڤ حه‌ز ژێ دكه‌ت، و ل سه‌ر ڤى بناخه‌یى ئه‌م دبێژین: ژ نیشانێن ڤیانا ته بۆ پـێـغـه‌مـبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ئه‌وه تــو پێگیرییێ ب سوننه‌ت وڕێبازا وى بكه‌ى، كا چاوا ژ ئه‌نجامێن پێگیرییا ته ب سوننه‌تا وى ئه‌وه ڤیانا وى د دلێ ته دا زێده ببت.
پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- د گازییه‌كا خۆ دا بۆ ئوممه‌تا خۆ دبێژت: (إِنَّهُ مَنْ يَعِشْ مِنْكُمْ بَعْدِي فَسَيَرَى اخْتِلاَفًا كَثِيرًا ، فَعَلَيْكُمْ بِسُنَّتِي وَسُنَّةِ الخُلَفَاءِ الرَّاشِدِينَ المَهْدِيِّينَ ، تَمَسَّكُوا بِهَا ، وَعَضُّوا عَلَيْهَا بِالنَّوَاجِذِ ، وَإِيَّاكُمْ وَمُحْدَثَاتِ الأُمُورِ ، فَإِنَّ كُلَّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ ، وَكُلَّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ)یه‌عنى: هه‌چییێ ژ هه‌وه پشتى من بمینت جودابوونه‌كا مه‌زن دێ بینت، ڤێجا هه‌وه ئێمانه‌ت سوننه‌تا من وسوننه‌تا خه‌لیفێن من یێن سه‌رڕاست، وێ بگرن، وپدیێن خۆ لێ بشدینن، وهشیارى وان تشتان بن یێن نوى ده‌ردكه‌ڤن د دینى دا، چونكى هـه‌ر تشته‌كێ د دینى دا نوى ده‌ركه‌ڤت بیدعه‌یه، وهه‌ر بیدعه‌یه‌كا هه‌بت سه‌رداچوونه.
ودویكه‌فتنا ڕێبازا پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- وپشتدانا ڕێبازا هه‌ر ئێكێ دى یێ هه‌بت ژ بلى وى، ئه‌و ڕێكه یا ڤیانا خودێ پێ ب ده‌ست مرۆڤى ڤه دئێت، خودایێ مه‌زن دبێژت: (قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّـهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّـهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ ۗ وَاللَّـهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿٣١﴾)(آل عمران: 31) یه‌عنى: ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر تو بێژه: ئه‌گه‌ر ڕاسته هه‌وه خودێ دڤێت هوين دويكه‌فتنا من بكه‌ن، خودێ ژى دێ هوين ڤێن، وگونه‌هێن هه‌وه دێ ژێ به‌ت، چونكى خودێ گونه‌هـ ژێبرێ گونه‌هێن به‌نییێن خۆيه، و ب وان يێ دلۆڤانكاره. ووه‌كى ئاشكه‌را ئه‌ڤ ئايه‌ته حوكمى ب هندێ دكه‌ت كو هه‌ر كه‌سێ بێژت: من خودێ دڤێت، به‌لێ ئه‌و دويكه‌فتنا پێغه‌مبه‌رێ وى موحه‌ممه‌دى -سلاڤ لێ بن- ب دورستى د سوننه‌تا وى دا نه‌كه‌ت، ئه‌و د ڤێ گۆتنا خۆ دا يێ ڕاستگۆ نینه.
چو گازییان ب سه‌ر گازییا وى نه‌ئێخه:
بۆ بلند ڕاگرتنا قه‌در وبهایێ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن-، ودا كو ڤیانا مه بۆ وى یا دورست بت وگۆتنا ده‌ڤى ب تنێ نه‌بت، د ئایه‌ته‌كا پیرۆز دا خودایێ مه‌زن دبێژته خودان باوه‌ران: (لَّا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاءِ بَعْضِكُم بَعْضًا ۚ )(النور: 63) یه‌عنى: هوین گازییا پێغه‌مبه‌رى د ناڤبه‌را خۆ دا وه‌كى گازییا هنده‌ك ژ هه‌وه بۆ هنده‌كان لێ نه‌كه‌ن، و د ته‌فسیرا ڤێ ئایه‌تێ دا وكانێ مه‌خسه‌د ب گازییا پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ل ڤێرێ چییه، پتر ژ بۆچوونه‌كێ هه‌یه.
هنده‌ك زانا دبێژن: مه‌عنایا وێ ئه‌وه گه‌لى خودان باوه‌ران ده‌مێ هوین گازى پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- دكـه‌ن (ئه‌ڤه ده‌مێ ئه‌و یێ زێندى د ناڤ وان دا) یان ده‌مێ هوین ناڤی وى دئینن (پشتى مرنا وى ژى)، هوین وه‌سا ناڤێ وى نه‌ئینن وه‌كى هوین ناڤێ ئێك ودو دئینن، بێژنێ: ئه‌ى موحه‌ممه‌د.. یان موحه‌ممه‌دى گۆت.. یان موحه‌ممه‌دى هۆ كر! وه‌كى چاوا ئێك ژ هه‌وه گازى ئێكێ دى دكه‌ت، یان به‌حسێ وى دكه‌ت.
ئه‌ڤه چێ نابت، ودبته نیشانا بێ ئحترامییا هه‌وه بۆ وى، هوین ب ڕێز وقه‌درگرتن ڤه گازى وى بكه‌ن وناڤێ وى بینن، وبێژن: ئه‌ى پێغه‌مبه‌رێ خودێ، یان پێغه‌مبه‌رێ خودێ هۆ گۆت.. وصلاوه‌تان بده‌نه سه‌ر وى.
وهنده‌ك زانایێن دى دبێژن: مه‌خسه‌د ب گازییا وى ل ڤــێــرێ ئـه‌وه ده‌مێ پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- گازى هه‌وه دكه‌ت وبه‌رێ هه‌وه دده‌ته تشته‌كى، یان به‌رێ هه‌وه ژ تشته‌كى وه‌ردگێڕت، هوین ڤێ گازییا وى وه‌كى گازییا هه‌ر ئێكێ دى ژ هه‌وه وه‌رنه‌گرن، وسستییێ د ئه‌مرێ وى دا نه‌كه‌ن.. به‌لكى هوین گازییا وى ب مجدى ڤه وه‌رگرن، وگوهدارییێ بۆ بكه‌ن، چونكى ئه‌و پێغه‌مبه‌رێ خودێیه ونه وه‌كى هه‌ر ئێكێ دییه.
ما نه ده‌مێ تو ژ دل حه‌ز ژ ئێكى دكه‌ى تو گۆتن وداخوازێن وى -ئه‌گه‌ر ب زه‌حمه‌ت ژى بن- هه‌مییان ب جهـ دئینى، ڤێجا بۆچى تو د گه‌ل وى پێغه‌مبه‌رى یێ وه‌سا نابى ئه‌وێ بوویه ئه‌گه‌ر بۆ ڕزگاربوونا ته؟
د گه‌ل قورئانێ بژى:
و ژ نیشانێن ژیانا ته د گه‌ل قورئانێ ئه‌وه تو به‌رده‌وام قورئانێ بخوینى، وخواندنا قورئانێ یا به‌رده‌وام ئێك ژ وان فه‌رمانانه یێن خودێ ل پێغه‌مبه‌رێ خۆ -سلاڤ لێ بن- كرى، ده‌مێ ل سه‌ر ئه‌زمانێ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- گۆتى: (إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هَـٰذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُ كُلُّ شَيْءٍ ۖ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ ﴿٩١﴾ وَأَنْ أَتْلُوَ الْقُرْآنَ ۖ )(النمل: 91-92) و ژ ڤێ ئایه‌تێ دئێته زانین كو خواندنا قورئانێ سێیه‌مین فه‌رمانا گرنگه ل پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- هاتییه‌كرن، پشتى ته‌وحیدا د عیباده‌تى دا وئیسلامێ.
وخواندنا قورئانێ -وه‌كى د حه‌دیسه‌كێ دا هاتى- ڕێكه‌كه مرۆڤ ڤیانا خودێ وپێغه‌مبه‌رى پێ ب ده‌ست خۆ بێخت، پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژت: (مِنْ سَرَّهُ أَنْ يَعْلَمَ أَنَّهُ يُحِبَّ اللهَ وَرَسُولَهُ، فَلْيَقْرَأْ فِي المُصْحَفِ)یه‌عنى: هه‌چییێ كه‌یف ب هندێ بێت بزانت كو ئه‌و حه‌ز ژ خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى دكه‌ت بلا قورئانێ بخوینت..
بلا قورئانێ بخوینت، دا بزانت كانێ ئه‌و وان تشتان دكه‌ت یێن دبنه ڕێك بۆ ڤیانا خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى یان نه.. بلا قورئانێ بخوینت، دا بزانت كانێ باوه‌رییا وى حه‌تا چ حه‌ددى باوه‌رییه‌كا ڕاست ودورسته، بلا به‌رێ خۆ بده‌ته خۆ، وخۆ وكارێ خۆ ل سه‌ر قورئانێ عه‌رض بكه‌ت.
وتشتێ گرنگ د خواندنا قورئانێ دا ئه‌وه مرۆڤ -زێده‌ى خۆشیبرنا ب خواندنا قورئانێ- لێ بگه‌ڕیێت خـۆ د مه‌عنایا وێ ژى دا شاره‌زا بكه‌ت، وتێ بگه‌هت كانێ ئه‌و چ دبێژت؛ دا پتر تامێ ژ خواندنێ وه‌رگرت، وباشتر كارى پێ بكه‌ت.
سه‌رهاتییێن حه‌ژێكه‌رێن وى بخوینه:
دا بزانى كانێ چاوا وبۆچى وان حه‌ز ژ وى دكر، ژ صه‌حابییێن وى بگره، وحه‌تا خه‌لكێ زه‌مانێ خۆ.. وان بنیاسه، وسه‌رهاتییێن وان بخوینه؛ دا ئه‌و بۆ ته ببنه پالده‌ر كو تو ژى حه‌ز ژ وى بكه‌ى، وئه‌و پتر د چاڤێن ته دا مه‌زن ببت.
كـافـرێـن مـه‌كـه‌هێ ژ گه‌له‌ك سالۆخه‌تێن صه‌حابییان عه‌جێبگرتى دبوون، به‌لێ ئێك ژ وان تشتێن ژ هه‌مییان پتر ئه‌و عه‌جێبگرتى دكرن، ڤیانا وان یا زێده بوو بۆ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن-، ڕۆژا كافرێن مه‌كه‌هێ زه‌یدێ كوڕێ ده‌ثننه‌ى قه‌ید وزنجیركرى، وبرى دا وى بكوژن، پشتى ئاهه‌نگه‌كا ژ هه‌ژى بۆ ڤێ ڕویدانێ به‌رهه‌ڤكرى، وبه‌رى سه‌كڤانێن وان ستێركا خۆ ل وى بگرن، وسه‌ربڕ شیرێ خۆ ڕاكه‌ته هنداڤى سه‌رێ وى، ئه‌بوو سوفیانى خۆ نێزیكى وى كـــر وگــۆتـــێ: تـو حه‌ز دكه‌ى ئه‌گه‌ر ڤێ گاڤێ تو د ناڤ عه‌یالێ خۆ دا باى و ل شوینا ته مه موحه‌ممه‌د كوشتبا؟ وى گۆت: ب خودێ من پێ خۆش نینه هوین من به‌رده‌ن وئه‌ز بچمه مالا خۆ، وستریه‌ك ف پێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن بكه‌ڤت.. گاڤا ئه‌بوو سوفیانى گوهـ ل ڤێ به‌رسڤا وى بووى، ده‌ستێن خۆ ل ڕانێن خۆ دان وگۆت: د ناڤ مرۆڤان دا من كه‌سه‌ك نه‌دیتییه هند حه‌ز ژ ئێك ودو بكه‌ن وه‌كى هه‌ڤالێن موحه‌ممه‌دى حه‌ز ژ وى دكه‌ن.
ویا ژ ڤێ ژى غه‌ریبتر گوهێ خۆ بده‌نه عه‌مرێ كوڕێ عاصى -خودێ ژێ رازى بت- چ دبێژت، دبێژت: كه‌سه‌ك ژ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ل به‌ر دلێ من خۆشتڤیتر نه‌بوو، و د چاڤێن من دا مه‌زنتر نه‌بوو، به‌لێ ژ به‌ر هه‌یبه‌تا وى من نه‌دشیا تێر به‌رێ خۆ بده‌مێ، وئه‌گه‌ر بێژنه من: بۆ مه بێژه كانێ ڕه‌نگێ وى یێ چاوا بوو، ئه‌ز نه‌شێم وى بۆ هه‌وه وه‌صف بكه‌م!
وڕۆژا ئه‌بوو به‌كر كه‌فتییه به‌ر مرنێ، وى پسیار كر: ئه‌ڤرۆ چ ڕۆژه؟ وان گۆتێ: دوشه‌نبه، وى گۆت: ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ شه‌ڤه ئه‌ز مرم، من نه‌هێلن حه‌تا سوباهى؛ چونكى خۆشتڤیترین ڕۆژ وشه‌ڤ ل به‌ر من ئه‌وه یا ئه‌ز پتر لێ نێزیكى پێغه‌مبه‌رێ خودێ بم سلاڤ لێ بن.
به‌لێ.. ده‌فته‌را هه‌ر ڤیانه‌كا عه‌ردى یا هه‌بت ب په‌ڕه‌كى ب دویماهى دئێت، به‌رپه‌ڕێ مرنێ، ب تنێ ڤیانا صه‌حابییان نه‌بت بۆ خۆشتڤییێ وان -سلاڤ لێ بن- پشتى مرنێ مــرنــی ژى ئـــه‌و دمینت، چــونـكـى ئـــه‌و چه‌قه‌كه ژ ڤیانا عه‌سمانى.. ئه‌گه‌ر ئه‌ز مرم خۆ ب شـــه‌ڤ ژى بـــت، خــۆ نه‌گرن حه‌تا دبته سپێده، چونكى نێزیكبوونا من ژ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ئه‌گه‌ر خۆ د بن ئاخێ ژى ڤه بت، من پێ خۆشتره ژ مانا من د ناڤ هه‌وه دا ئه‌گه‌ر خۆ د خانییه‌كێ به‌رفره‌هـ ژى ڤه بت.
وڕۆژا بیلال كه‌فتییه به‌ر مرنێ، وژنكا وى گۆتى: وه‌ى بۆ ڤێ موصیبه‌تێ! وى گۆت: وه‌ى بۆ ڤێ كه‌یفێ، سوباهى دێ گه‌همه خۆشتڤییان، موحه‌ممه‌دى وهه‌ڤالێن وى!
سه‌رهاتییێن ڤان ڕه‌نگه مرۆڤان بخوینه، وگوهدارییێ بۆ بكه، دا به‌لكى ئه‌و بۆ ته ببنه پالده‌ر كو چاڤ ل وان بكه‌ى، و..
ل دویماهییێ:
بزانه كو..
ته‌شه‌ببوها ب مه‌زنان ژى ڤه مه‌زنییه!!
کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی