شوکرا وان هەمی نعمەتان بکە یێن خودێ داینە تە



شوکرا وان هەمی نعمەتان بکە یێن خودێ داینە تە

چونكى خودێ خودانێ نعمه‌تان ب ئاشكه‌رایى دبێژته‌ ته‌: ئه‌گه‌ر تو شوكرا نعمه‌تێن من بكه‌ى، ئه‌ز دێ وان ل ته‌ زێده‌ كه‌م، وئه‌گه‌ر تو كوفرێ پێ بكه‌ى عه‌زابا من یا دژواره: (وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ۖ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ ﴿٧﴾)(إبـــراهـیـم: 7) وپشكه‌ك ژ عه‌زابا وى ئه‌وه‌ ئه‌و وان نعمه‌تان ژ مرۆڤى بستینت.. به‌رێ خۆ بده‌نێ، چه‌ند كه‌س هه‌بووینه‌ خودێ نعمه‌ت د گه‌ل كربوو، به‌لێ وان خۆ ژێ بێ ئاگه‌هـ كر، بیرا خۆ لێ نه‌ئیناڤه‌، وشوكرا خودێ سه‌را وان نه‌كر، ئینا خودێ حال لێ وه‌رگێڕا، وئه‌و ژ نعمه‌تێن خۆ زڕبار كرن، وبه‌ختڕه‌شى ئینا ڕێكا وان، ڤێجا ئه‌گه‌ر ته‌ بڤێت قه‌نجییا خودێ ل سه‌ر ته‌ یا به‌رده‌وام بت، هه‌رده‌م شوكرا وى بكه‌، وبزانه‌ هه‌ر نعمه‌ته‌كێ شوكرا خۆ هه‌یه‌.

و ل ڤێرێ مه‌ دڤێت ئه‌م بیرا ته‌ ل هنده‌ك ژ وان نعمه‌تان بینینه‌ڤه‌ یێن خودێ د گه‌ل ته‌ كرین، دا چاڤێن خۆ لێ ڤه‌كه‌ى، وڕێكا شوكرا وان ژى نیشا ته‌ بده‌ین، دا لێ بچى، خودێ هاریكارێ مه‌ هه‌مییان بت ل سه‌ر شوكرا نعمه‌تێ..

ئێك: نعمه‌تا مالى:

ئه‌و مالێ خودێ دده‌ته‌ مرۆڤى -ئه‌گه‌ر مرۆڤى ب دورستى ب كارئینا- نعمه‌ته‌كا مه‌زنه‌؛ چونكى خودان دشێت به‌حه‌شتێ بۆ خۆ پێ بكڕت، خودێ دبێژت:( إِنَّ اللَّـهَ اشْتَرَىٰ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ ۚ)(التوبة: 111).

وئه‌گه‌ر هه‌وه‌ نموونه‌یێ زه‌نگینه‌كێ به‌حه‌شت ب مالێ خۆ كڕى دڤێت، ئه‌ڤه‌ بۆ هه‌وه‌ نموونه‌:

ل ده‌مه‌كى موسلمان د ته‌نگاڤییه‌كا مه‌زن دا دبۆرین، وپێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- هه‌وجه‌یى ب هندێ هه‌بوو له‌شكه‌ره‌كى ئاماده‌ بكه‌ت، وبهنێرته‌ شه‌ڕى، وڤى كارى ماله‌كێ زێده‌ پێ دڤیا، ونه‌ وى ونه‌ خزینه‌یا ده‌وله‌تێ هند مال تێدا نه‌بوو، ئینا وى گۆت:(مَنْ جَهَّزَ جَيْشَ الْعُسْرَةِ فَلَهُ الجَنَّةُ)یه‌عنى: هه‌چییێ له‌شكه‌رێ ته‌نگاڤییێ ئاماده‌ بكه‌ت، به‌حه‌شت بۆ وییه‌.. عوثمانێ ئێك ژ ده‌وله‌مه‌ندێن صه‌حابییان بوو، یێن نوكه‌ دبێژنێ: ملیاردێر، هاته‌ پێش وگۆت: ئه‌ز دێ وه‌ كه‌م..

وجاره‌كا دى ئاڤ ل مه‌دینێ كێم بوو، وخه‌لكى پێتڤى ب كۆلانا بیره‌كێ هه‌بوو، به‌لێ ڤێ كۆلانێ خه‌رجییه‌كێ زێده‌ پێ دڤیا، پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- گۆت: (مَنْ حَفَرَ بِئْرَ رُومَةَ فَلَهُ الجَنَّةُ )یه‌عنى: هه‌چییێ بیرا رۆمه‌ بكۆلت به‌حه‌شت بۆ وییه‌، وعوثمان جاره‌كا دى هاته‌ پێش وگۆت: ئه‌ز دێ وێ كۆلم.. 

وهۆسا عوثمانى دو جاران ب مالێ خۆ به‌حه‌شت بۆ خۆ كڕى.

وگوهدارییا ڤێ ده‌رسێ بكه‌ن ژ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن-:

عائیشا دبێژت: جاره‌كێ مه‌ په‌زه‌ك ڤه‌كوشت، ومه‌ ئه‌و هه‌مى كره‌ خێر چه‌نگ تێ نه‌بت، مه‌ ئه‌و بۆ خۆ هێلا، له‌و من گۆته‌ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن-: ژ بلى چه‌نگى چو بۆ مه‌ نه‌ما، وى گۆته‌ من: هه‌مى ما به‌س چه‌نگ نه‌ما.. مه‌عنا پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ڤیا هزرا عائیشایێ -ویا مه‌ ژى د ڕێكا وێ ڕا- د مه‌سه‌لا مالى دا دورست بكه‌ت، ئه‌و مالێ تو د ڕێكا خودێ دا خه‌رج دكه‌ى، ئه‌و بۆ ته‌ دمینت چونكى تو وى به‌رى خۆ دهنێرى، وئه‌و مالێ تو بۆ خۆ هل دگرى، ئه‌وه‌ یێ دچت وچو ژێ نامینت، وئه‌و مرۆڤێ حه‌ژێكرنا وى بۆ مالى دگه‌هته‌ وێ ده‌ره‌جێ كو ئه‌و ده‌ستێ خۆ ژ كرنا قه‌نجییێ بگرت، هنگى مالێ وى بۆ وى دبته‌ به‌لا وموصیبه‌ت.


دو: نعمه‌تا عه‌یالى:

وه‌كى مالى، عه‌یال ژى نعمه‌ته‌كا مه‌زنه‌ خودێ دده‌ته‌ مرۆڤى، ئه‌گه‌ر هات ومرۆڤى ئه‌و ب دورستى په‌روه‌رده‌كرن، وبه‌رێ وان دا حه‌قییێ، وبهایێ ڤێ نعمه‌تێ ل ئاخره‌تێ بۆ خودانى ئاشكه‌را دبت، ئه‌بوو هوره‌یره‌ دبێژت: پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژت: 
(إِنَّ الرَّجُلَ لَتُرْفَعُ دَرَجَتُهُ فِي الجَنَّةِ فَيَقُولُ: أَنَّى هَذَا؟ فَيُقَالُ: بِاسْتِغْفَارِ وَلَدِكَ لَكَ)یه‌عنى: ده‌ره‌جا زه‌لامى د به‌حه‌شتێ دا بلند دبت، ئه‌و دبێژت: ئه‌ڤه‌ بۆ من ب چ ڤه‌ هات؟ دێ بۆ ئێته‌ گۆتن: ب ئستغفارا عه‌یالێ ته‌ بۆ ته‌.

مه‌عنا: مــرۆڤـــه‌كــێ خـــودان باوه‌ر دێ مــرت، بـه‌لێ به‌رده‌وام ره‌صیدێ حیسابا وى د به‌نكا خێران دا د زێده‌بوونێ دایه‌، وده‌ره‌جێن وى ڕۆژ بۆ ڕۆژێ بلند دبن، بۆچى؟ دبێژنێ: چونكى عه‌یالێ ته‌ یێ خێران دكه‌ن، وهه‌ر خێره‌كا ئه‌و بكه‌ن، ئه‌و بۆ ته‌ ژى حسێب دبت.

به‌لێ هشیار بى، هه‌مى عه‌یال هه‌مى گاڤان نعمه‌ت نینن، هنده‌ك جاران، هنده‌ك عه‌یال بۆ خودانى دبنه‌ به‌لا وموصیبه‌ت، پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- د گۆتنه‌كا خۆ دا به‌حسێ چار خرابییان دكه‌ت كو ب ڕێكا عه‌یالى ل نك مرۆڤى په‌یدا دبن، ده‌مێ دبێژت: (إِنَّ الْوَلَدَ مَبْخَلَةٌ مَجْبَنَةٌ مَجْهَلَةٌ مَحْزَنَةٌ )یه‌عنى: عه‌یال وه‌ ل مرۆڤى دكه‌ن مرۆڤ یێ به‌خیل بت، ویێ ترسنۆك بت، ویێ نه‌زان بت، ویێ ب خه‌م بت.

چاوا؟
ئه‌گه‌ر ته‌ عه‌یال هه‌بت تو گه‌له‌ك خێران ناكه‌ى، دێ بێژى: عه‌یالێ من فه‌رترن، وتو حه‌قییێ نابێژى وقه‌ستا جیهادێ ناكه‌ى، دێ بێژى: عه‌یالێ من دێ مینته‌ بێ خودان، وتو ب كۆمكرنا رزقێ وان ڤه‌ دێ موژیل بى، له‌و تو ناگه‌هى بۆ خۆ ل زانینێ بگه‌ڕیێى، ڤێجا دێ مینى نه‌زان، وئه‌گه‌ر نه‌خۆشییه‌ك گه‌هشته‌ ئێك ژ وان دێ ب خه‌م كه‌ڤى..
ئه‌ڤه‌ ئه‌گه‌ر عه‌یالێ ته‌ یێ باش بت، ژ خۆ ئه‌گه‌ر خودێ تو ب عه‌یاله‌كێ خراب موبته‌لا كرى، موصیبه‌تا ته‌ هێشتا دێ یا مه‌زنتر بت.

وئه‌گه‌ر ته‌ ئه‌خلاقه‌كێ باش وعه‌مه‌له‌كێ چاك نیشا عه‌یالێ خۆ دا، وبۆ وان هێلا، تو ژ رزقێ وان نه‌ترسه‌، گاڤا ئه‌بوو جه‌عفه‌رێ عه‌بباسى بوویه‌ خه‌لیفه‌، موقاتلێ كوڕێ سوله‌یمانى چو نك، وى گۆتێ: شیره‌ته‌كێ ل من بكه‌، وى گۆت: ب تشته‌كێ من دیتى یان ب تشته‌كێ من گوهـ لێ بووى؟ ئه‌بوو جه‌عفه‌رى گۆتێ: ب یێ ته‌ دیتى.. وى گۆت: گاڤا عومه‌رێ كوڕێ عه‌بدلعه‌زیزى مرى وى یازده‌ كوڕ هه‌بوون ومیراتێ وى هه‌ژده‌ دینار بوون، پێنج دینار ل كفنێ وى چوون، وچار دینار ل قه‌برێ وى چوون، ونه‌هـ دینار ل سه‌ر یازده‌ كوڕێن وى هاتنه‌ لێكڤه‌كرن. وهشامێ كوڕێ عه‌بدلمه‌لكى یازده‌ كوڕ هه‌بوون، هه‌ر ئــێـك ژ وان هــزار هـــزار دیـنــار (یــه‌عنى: ملیوون) گه‌هشتنی..

 ئه‌ى ئه‌میرلموئمنین! ب خودێ ڕۆژه‌كێ من دیت كوڕه‌كێ عومه‌رى سه‌د هه‌سپ بۆ جیهادێ كرنه‌ خێر، وهه‌ر وێ ڕۆژێ من كوڕه‌كێ هشامى دیت ل بازارێ ده‌ستێ خۆ ل به‌ر خه‌لكى ڤه‌گرتبوو!

ئه‌ڤه‌ وه‌عظێ موقاتلى بوو ل خه‌لیفێ عه‌بباسى.. و ل مه‌ ژى، ڤێجا ده‌رسێ بۆ خۆ ژێ وه‌ربگرن!


سێ: نعمه‌تا ژنكا چاك:

ژنا چاك ئه‌وا هاریكارییا زه‌لامێ خۆ ل سه‌ر باشییێ دكه‌ت، وبه‌رێ وى ژ حه‌رامی وه‌ردگێڕت، ودلێ وى خۆش دكه‌ت، چێترین نعمه‌ته‌ ژ نعمه‌تێن دنیایێ یێن خودێ د گه‌ل مرۆڤى دكه‌ت، وه‌كى د حه‌دیسه‌كا پێغه‌مبه‌رى دا -سلاڤ لێ بن- هاتى: (خَيْرُ مَتَاعِ الدُّنْيَا الْمرْأَةُ الصَّالِحَةُ)

و د (ئه‌ثه‌ره‌كى) دا ژ عه‌بدللاهێ كوڕێ ئه‌بوو له‌یلایى دئێته‌ ڤه‌گوهاستن، دبێژت: پێغه‌مبه‌رێ خودێ داوود دبێژت: تو بزانه‌ هندى ژنا چاكه‌ د جوانییا خۆ دا بــۆ زه‌لامێ خۆ وه‌كى وى مه‌لكییه‌ یێ تاجه‌كا زێڕى ل سه‌ر سه‌رى هه‌ى، وژنا خراب بۆ زه‌لامێ خۆ وه‌كى باره‌كێ گرانه‌ ل سه‌ر پشتا پیره‌مێرى.

وكانێ چاوا ژن دبته‌ باشترین نعمه‌ت خودێ د دنیایێ دا د گه‌ل مرۆڤى دكه‌ت، ئه‌گه‌ر ئه‌و ئه‌و بت یا به‌رێ زه‌لامێ خۆ دده‌ته‌ كارێ به‌حه‌شتێ، وپشكدارییا وى د هلگرتنا بارێ ژیانێ دا دكه‌ت، وه‌سا ئه‌و دبته‌ خرابترین به‌لا وموصیبه‌ت بۆ مرۆڤى د دنیایێ دا ئه‌گه‌ر ئه‌و به‌رێ زه‌لامێ خۆ بده‌ته‌ خرابى وگونه‌هێ.

ڤێجا ئه‌گه‌ر تو ئه‌و بى یێ خودێ نعمه‌ت ب ژنه‌كا چاك د گه‌ل ته‌ كرى، شوكرا خودایێ خۆ ژ بیر نه‌كه‌، وبهایێ وێ نعمه‌تێ ژى كێم نه‌كه‌، مافێ وێ وه‌كى خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى گــۆتــى بـپـارێــزه‌، و ل كێماسى وته‌خسیرییا وێ ببۆره‌، وباش بزانه‌ تو ب خۆ ژى یێ بێ كێماسى وته‌خسیرى نینى.


چار: نعمه‌تا ئه‌زمانى:

بێى تو زه‌حمه‌تێ ببینى، یان هه‌ست ب وه‌ستیانێ بكه‌ى، تو دشێى ب ئه‌زمانێ خۆ -ئه‌ڤ پارچه‌یا بچویكا له‌شێ خۆ- به‌حه‌شتێ ب ده‌ست خۆ ڤه‌ بینى، ب تنێ ئه‌گه‌ر ته‌ ئه‌و د ڕێكا خودێ دا ب كار ئینا، پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژت: 

(مَنْ قَالَ : لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله صَادِقًا بِهَا دَخَلَ الجَنَّةَ)هه‌چییێ بێژت: (لا إلله إلا الله) ویێ ڕاستگۆ بت پێ دێ چته‌ به‌حه‌شتێ.

وزكرێ خودێ كو باشترین عیباده‌ته‌ ب ئه‌زمانى دئێته‌كرن، وفه‌رمانا ب باشییێ وپاشڤه‌برنا ژ خرابییێ كو كلیلا ڕزگارییا مرۆڤ وملله‌تانه‌ ب ئه‌زمانى دئێته‌كرن..

ئه‌زمان، ئه‌گه‌ر وه‌كى یێ موخه‌للدێ كوڕێ حوسه‌ینى بت، خودانێ خۆ ل دنیایێ وئاخره‌تێ سه‌رفه‌راز دكه‌ت، موخه‌للد دبێژت: ئه‌ڤه‌ پێنجى ساله‌ من گۆتنه‌كا وه‌سا نه‌گۆتییه‌ ئه‌ز لێبۆرینێ ژێ بخوازم!

به‌لێ دڤێت ژ بیر نه‌كه‌ین كو هه‌ر ئه‌ڤ ئه‌زمانه‌یه‌ به‌رێ خودانێ خۆ دده‌ته‌ ئاگرى ژى، وه‌كى د حه‌دیسێ دا هاتى: 

(هَلْ يَكُبُّ النَّاسَ فِي النَّارِ عَلَى وُجُوهِهِمْ ، أَوْ قَالَ : عَلَى مَنَاخِرِهِمْ ، إِلاَّ حَصَائِدُ أَلْسِنَتِهِمْ)ئه‌رێ ما تشته‌ك هه‌یه‌ مرۆڤى سه‌ر وسه‌ر، یان دفن ودفن بهاڤێته‌ د ئاگرى دا ژ بلی به‌رهه‌مێ ئه‌زمانێ وان؟!

ئه‌گه‌ر ئه‌زمانێ ته‌ حه‌قى به‌لاڤ كر، حه‌مدا خودێ بكه‌، وئه‌گه‌ر ته‌ دیت ئه‌و ژ ده‌ست ته‌ ده‌ركه‌فت، وخۆ ل ته‌ نه‌گرت، هشیار به‌، چونكى (مرۆڤ گۆتنه‌كێ دبێژت وچو هزرێ بۆ ناكه‌ت، ئه‌و حه‌فتێ پائیزان د ئاگرى دا دێ ئێته‌ هاڤێتن سه‌را وێ گۆتنێ) وه‌كى پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژت( ). وهـــزر نـــه‌كــه‌ن ئـــه‌و حـــه‌فـــتـــێ ســـالان دێ مینته‌ د جه‌هنه‌مێ دا، نه‌.. گاڤا ئه‌و د جه‌هنه‌مێ دا دئێته‌ به‌ردان، حه‌فتێ سال پێڤه‌ دچن حه‌تا ئه‌و دگـــه‌هــتـه‌ وى جهى یـێ ئه‌و بۆ دئێته‌ هاڤێتن، وه‌كى دى چه‌ند سالان ئه‌و دێ مینته‌ ل وێرێ؟ به‌س خودێ دزانت!!

ئه‌گه‌ر تو بزانى نڤیسه‌ره‌كێ ل نك ته‌ هه‌ى ئاخفتنا ته‌ دنڤیست، دا بۆ مه‌زن وكاربده‌سته‌كێ دنیایێ ببه‌ت، تو بێژى تو دێ گۆتنێن زێده‌ ویێن سه‌قه‌ت بێژى؟
هه‌ر گۆتنه‌كا تو بێژى ملیاكه‌ته‌ك هه‌یه ‌وێ دنڤیست وبۆ خودایێ ته‌ دبه‌ت، ڤێجا به‌رێ خۆ بدێ كیژ ده‌فته‌رێ دێ بۆ خودێ هنێرى.. حه‌سه‌نێ به‌صرى دبێژت: دانه‌ نڤیسینا خێرێ چێتره‌ ژ بێ ده‌نگییێ، وبێ ده‌نگى چێتره‌ ژ دانه‌ نه‌ڤیسینا خرابییێ!

پێنج: نعمه‌تا چاڤى:

چاڤ ژى نعمه‌ته‌كا مه‌زنه‌ خودێ دایه‌ ته‌، شوكرا وى سه‌را بكه‌، وبزانه‌ كو وى ئه‌و نعمه‌ت د گه‌ل هه‌مى كه‌سان نه‌كرییه‌، وشوكرا ڤێ نعمه‌تێ ئه‌وه‌ تو چاڤێ خۆ د وى تشتى دا ب كار نه‌ئینى یێ خودێ نه‌ڤیاى تو به‌رێ خۆ بده‌یێ، وچاڤ -وه‌كى ڤان هه‌مى نعمه‌تێن بۆرین- خودان دشێت به‌حه‌شتێ پێ ب ده‌ست خۆ بێخت، پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژت: 

(عيْنَانِ لاَ تَمَسُّهُمَا النَّارُ: عَيْنٌ بَكَتْ مِنْ خَشْيَةِ الله، وَعَيْنٌ بَاتَتْ تَحْرُسُ فِي سَبِيلِ الله)یه‌عنى: دو چاڤان ئاگر ڤێ ناكه‌ڤت: ئه‌و چاڤێ ژ ترسا خودێ دا كرییه‌ گرى، وئه‌و چاڤێ د ڕێكا خودێ دا مایه‌ هشیار زێره‌ڤانییێ دكه‌ت.

وهه‌ر ب ڤى چاڤى تو دشێى ره‌حما خودێ ب ده‌ست خۆ ڤه‌ بینى، حه‌دیسه‌كا ضه‌عیف -ژ لایێ سه‌نه‌دێ ڤه‌- ژ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- دئێته‌ ڤه‌گوهاستن تێدا هاتییه‌:(ئه‌گه‌ر زه‌لامى به‌رێ خۆ دا ژنكا خۆ ووێ به‌رێ خۆ دا وى، خودێ ب ره‌حم ڤه‌ دێ به‌رێ خۆ ده‌ته‌ وان، وئه‌گه‌ر ده‌ستێ وێ گرت، گونه‌هێن وان ژ ناڤ تبلێن وان دێ وه‌ریێن)ڤێجا هشیارى چاڤێ خــۆ بــه‌، ئبن قه‌ییم دبـێـژت: ((به‌رێخۆدان وه‌كى دندكێیه‌ ده‌مێ ل عه‌ردى دئێته‌ هاڤێتن، ئه‌گه‌ر مرۆڤ لێ نه‌زڤڕى وهێلا دێ هشك بت، وئه‌گه‌ر لێ زڤڕى وئاڤدا، دێ شین بت، دیتن ژى یا وه‌سایه‌ ئه‌گه‌ر ئێك ب دویڤ ئێكێ دا هات)).


شه‌ش: نعمه‌تا ده‌مى:

پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژت: (نِعْمَتَانِ مَغْبُونٌ فِيهِمَا كَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ: الصِّحَّةُ وَالْفَرَاغُ)یه‌عنى: ژ ناڤ مرۆڤان كێم كه‌س هه‌نه‌ مفایى بۆ خۆ ژ ساخله‌مى وبه‌طالییا خۆ دبینن، بارا پتر ژ وان ده‌مێ خۆ وساخله‌مییا خۆ د جهێ وان یێ دورست دا ب كار نائینن، له‌و مه‌ته‌لا وان وه‌كى مه‌ته‌لا وى كه‌سییه‌ یێ په‌رتالێ خۆ ب بهایه‌كێ كێم دفرۆشت، یان پاره‌یه‌كێ زێده‌ دده‌ته‌ تشته‌كێ بێ بها.

ده‌م نعمه‌ته‌كا مه‌زنه‌ خــودێ د گـه‌ل ته‌ كرى، دڤێت تو شوكرا وى سه‌را بكه‌ى، وشوكرا وى ئه‌وه‌ تو وى د كارێ باش دا ببه‌یه‌ سه‌رى، و ژ وان كه‌سێن ته‌نبه‌ل نه‌بى یێن ده‌مێ خۆ دكوژن، و ب وى كارى ڤه‌ دبۆرینن یێ نه‌ چو خێرا دینێ وان نه‌ دنیایا وان تێدا نه‌.. 

وئه‌گه‌ر ته‌ بڤێت هنده‌ك نموونه‌یێن عنتیكه‌ ل سه‌ر ئستغلالا ده‌مى ژ لایێ پێشییێن مه‌ ڤه‌ ببینى، گوهدارییا ڤان كورته‌ ڕێزان بكه‌:

ئیمامێ مه‌زن حه‌ممادێ كوڕێ سه‌له‌مه‌ى، عه‌بدرره‌حمانێ كوڕێ مه‌هدى به‌حسێ وى دكه‌ت ودبێژت: ئه‌گه‌ر گۆتبانێ: سوباهى تو دێ مرى، ئه‌و نه‌دشیا تشته‌كى ل كارێ خۆ زێده‌ بكه‌ت! ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ خه‌لاتێ وى ئه‌و بوو ئه‌و د نڤێژێ دا مر.

عوبـه‌یدێ كوڕێ یه‌عیشى كو سه‌یـدایێ بوخارى وموسلمییه‌، دبێژت: سیهـ سالان من خوارن ب ده‌ستێ خۆ نه‌خوار، خویشكا من پارى دكرنه‌ د ده‌ڤێ من دا، چونكى من حه‌دیس ب ده‌ستێ خۆ دنڤیسین.

یه‌حیایێ كوڕێ مه‌عینى دبێژت: هزار هزار حه‌دیس (یه‌عنى: ملیوون) من ب ده‌ستێ خۆ نڤیسینه‌. له‌و ئیمام ئه‌حمه‌دى دگۆت: هه‌ر حه‌دیسه‌كا یه‌حیا نه‌زانت ئه‌و نه‌ حه‌دیسه‌.
ئه‌بوو به‌ره‌كات ئبن ته‌یمیه‌ (باپیرێ ئبن ته‌یمیه‌ یێ ناڤدار) ده‌مێ دچوو ده‌ستاڤێ، كتێبه‌ك ددا هه‌ڤاله‌كێ خۆ ودگۆتێ: ب ده‌نگه‌كێ بلند بخوینه‌، بلا چو ژ ده‌مێ من زه‌عێ نه‌بت.
هنده‌ وان بهایێ ده‌مى دزانى، وهنده‌ وان ده‌مێ خۆ ژ زه‌عێبوونێ دپاراست، له‌و خودێ به‌ره‌كه‌ت هاڤێته‌ ده‌مێ وان، وعلمێ وان.

وده‌مێ ژ هه‌مییان گرنكتر یێ كو بارا پتر ژ مرۆڤان لێ دئاگه‌هدار نینن، له‌وا ئه‌و وى زه‌عێ دكه‌ن: ده‌مێ گه‌نجینیێیه‌، ومه‌سه‌له‌ د هزرا خه‌لكى دا هند یا ڤاژى بووى، حه‌تا هـنـده‌ك (گۆتنین خه‌له‌ت) ب ناڤێ گۆتنێن مه‌زنان د ناڤ خه‌لكى دا به‌لاڤبووینه‌، وئه‌و ب خۆ خۆ بچویك ژى وان گۆتنان نابێژن، وه‌كى: ((جحێلا.. خودێ پێ هێلا))!! جحێلینى ئه‌و ده‌مه‌ یێ مرۆڤ دشێت كارێن عه‌جێب تێدا بكه‌ت، وجحێلن پاشه‌ڕۆژا ملله‌تان ئاڤا دكه‌ن، ڤێجا ئه‌گه‌ر مه‌ به‌رێ وان دا بێخێرى وته‌نبه‌لییێ ودلێ وان ب هندێ خۆش كر كو خودێ ل وان ناگرت، بێژنه‌ من: چ پاشه‌ڕۆژ مه‌ ووان دێ هه‌بت؟!

ئیمام ئه‌حمه‌د دبێژت: ل به‌ر من جحێلینى وه‌كى تشته‌كییه‌ د ده‌رهچكێ من دا زوى كه‌فت وچوو.

ئێك ژ وان پسیارێن گرنگ یێن كو ل مه‌حشه‌رێ ژ هه‌ر كه‌سه‌كى دئێنه‌كرن به‌رى ئه‌و ژ جهـ بێنه‌ لڤاندن، پسیارا وى ده‌مییه‌ یێ خودێ دایێ، كانێ وى ئه‌و د چ دا بۆراندییه‌؟ ڤێجا بلا ئه‌م ل خۆ دهشیار بین، وهه‌ر ژ ڤێ گاڤێ به‌رسڤه‌كێ بۆ خۆ ئاماده‌ بكه‌ین.
ده‌م ده‌لیڤه‌یه‌كه‌ خودێ دایه‌ ته‌، دا تو سه‌رفه‌رازییا دین ودنیایێ پێ ب ده‌ست خۆ ڤه‌ بینى، مێڤانه‌كه‌ جاره‌كا ب تنێ سه‌را ته‌ دده‌ت، وگاڤا چو ئێدى تو وى نابینى، ڤێجا ته‌ دڤێت وى بۆ خۆ بكه‌ شاهد ده‌مێ سوباهى تو دچییه‌ مه‌حكه‌ما مه‌زن، ئه‌گه‌ر نه‌.. ئه‌و دێ بته‌ شاهد ل سه‌ر ته‌!

یه‌عنى: ل شوینا ئه‌و بۆ ته‌ ببته‌ نعمه‌ت، ئه‌و دێ بۆ ته‌ بته‌ به‌لا وموصیبه‌ت، له‌و دهاته‌ گۆتن: زه‌عێكرنا ده‌مێ نیشانا نه‌ڤیانا خودێیه‌ بۆ مرۆڤى، وئه‌وێ خودێ ژێ ستاندى ئه‌وه‌ یێ ده‌مێ خۆ بێ مفا دبۆرینت.

ئه‌گه‌ر گه‌رما هاڤینێ ل ته‌ نه‌ئێت، وزه‌راتییا پائیزێ ته‌ خاڤ بكه‌ت، وسه‌رما زڤستانێ ته‌ سست بكه‌ت، وخۆشییا بهارێ ته‌ موژیل بكه‌ت.. بێژه‌ من: كه‌نگى خێره‌ك دێ ژ ته‌ په‌یدا بت؟!

ل دویماهییێ:

گاڤا خودێ قه‌نجییه‌ك ل ته‌ كر، تو هه‌رده‌م وێ ل بیرا خۆ بینه‌ڤه‌، وشوكرا خودایێ خۆ سه‌را وێ بكه‌؛ چونكى كوفرا ب نعمه‌تێ دبته‌ ئه‌گه‌را نه‌مانا وێ.. مال، ژن وعه‌یال، چاڤ وگاڤ، ساخى وسلامه‌تى، ده‌م وبه‌طالى، وگه‌له‌ك تشتێن دى یێن تو نه‌شێى بهژمێرى، نعمه‌تن خودێ داینه‌ ته‌، شوكرا وى سه‌را وان بكه‌؛ دا ئه‌و وان بۆ ته‌ به‌رده‌وام بكه‌ت، وهێشتا ل ته‌ زێده‌ بكه‌ت..


کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی

کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی