حه‌دیسا سێیێ
شـرۆڤـه‌كـرنـا چل حه‌دیسێن ئیمامێ نه‌وه‌وه‌ی_ ته‌حسین ئیبراهیم دۆسكی
حه‌دیسا سێیێ
عن عَبْدِ الله بنِ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ رَضِيَ الله عَنْهُما قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: (بُنِيَ الإِسْلاَمُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله، وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، وَإِقَامِ الصَّلاَةِ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ، وَحَجِّ الْبَيْتِ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ).
رواه البخاري ومسلم
ژ عه‌بدللاهێ كوڕێ عومه‌رێ كوڕێ خەططابی -خودێ ژێ رازی بت- دئێته ڤه‌گوهاستن، دبێژت: من گوهـ ل پێغه‌مبه‌ری بوو -سلاڤ لێ بن- دگۆت: ئیسلام ل سه‌ر پێنج تشتان هاتیه ئاڤاكرن: شاهده‌دانا كو ژ خودێ پێڤه‌تر چو خودایێن ب حه‌ق نینن، وكوموحه‌ممه‌د عه‌بدێ وی وپێغه‌مبه‌رێ وییه، وكرنا نڤێژان، ودانا زه‌كاتێ، وحه‌ججا به‌یتێ، وگرتنا ڕۆژیێن ره‌مه‌زانێ.
بوخاری وموسلم ڤێ حه‌دیسێ ڤه‌دگوهێزن
ئه‌ڤ حه‌دیسه ژی هندێ دگه‌هینت كو ئیسلام ل سه‌ر ڤان هه‌ر پێنج ستوینان یا هاتیه ئاڤاكرن، وئه‌ڤ هه‌ر پێنج كاره بۆ ئیسلامێ وه‌كی وان شه‌نگسته‌یانه یێن ئاڤاهی خۆ ل سه‌ر ڕادگرت، وكانێ چاوا ئاڤاهی بێی ستوین وشه‌نگسته خۆ ڕاناگرت، ودێ كه‌ڤت، وه‌سا ئیسلام ژی بێی هه‌بوونا ڤان كاران نابت.
وكانێ چاوا سه‌رنگه‌سته ب تنێ نه هه‌می ئاڤاهیه، وه‌سا ئه‌ڤ كاره ژی ب تنێ نه هه‌می ئیسلامه، وئه‌و كارێن دی یێن د هنده‌ك ئایه‌ت وحه‌دیسێن دی دا هاتین دبنه تمامكرن بۆ ئاڤاهیێ ئیسلامێ، وهه‌ر جاره‌كا تشته‌ك ژێ كێم بوو، ئه‌و هنده‌ك ژ ئاڤاهی كێم بوو، ڕاسته ئاڤاهی ناكه‌ڤت وئێكجار خراب نابت و ب سه‌رێك دا نائێته خوارێ، به‌لێ ئاڤاهی ئاڤاهیه‌كێ تمام نابت، و ل به‌ر چاڤێن خه‌لكی جوان نائێته دیتن.
ستوینا ئێكێ ژ ستوینێن ئیسلامێ -وه‌كی ژ حه‌دیسێ ئاشكه‌را دبت- باوه‌ری ئینانا ب خودێ وپێغه‌مبه‌ریه، ئه‌وا ب شاهده‌دانێ دئێته ئاشكه‌راكرن، مه‌عنا: باوه‌ری ئینانا ب خودێ وپێغه‌مبه‌ری -سلاڤ لێ بن-، ئه‌وا د حه‌دیسا بۆری دا ژ ئیمانێ هاتیه هژمارتن، دكه‌فته د بن مه‌عنایا ئیسلامێ ژی ڤه، به‌لكی ئه‌و ستوینه‌كه ژ ستوینێن ئیسلامێ.
وهه‌ر چار ستوینێن دی، ئه‌و هه‌ر چار عیباده‌تێن مه‌زنن یێن ئیسلاما مرۆڤی پێ دئێته نیاسین وبه‌رچاڤ كرن، به‌لكی ئه‌و وه‌كی وی په‌رژانینه یێ دكه‌فته ناڤبه‌را خودانی وكوفرێ دا، وه‌كی د حه‌دیسه‌كێ دا یا موسلم ڤه‌دگوهێزت هاتی: (بَيْنَ الرَّجُلِ وَبَيْنَ الشِّرْكِ وَالْكُفْرِ تَرْكَ الصَّلاَةِ) د ناڤبه‌را زه‌لامـی وشـركـێ وكـوفرێ دا هێلانا نڤێژێیه، یه‌عنی: هێلانا نڤێژێیه خودانی ژ لایێ ئیسلامێ ڤه‌دگوهێزته لایێ كوفرێ وشركێ.
ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ ئیسلامێ ل وێ باوه‌رێنه كو هه‌ر كه‌سه‌كێ ڤان هه‌ر پێنج سـتـویـنـێـن ئیسلامێ بهێلت، ژ قه‌ستا، وباوه‌ریێ پێ نه‌ئینت، ئه‌و دێ ژ كافران ئێته هژمارتن، وئه‌ڤ هه‌ر پێنج ستوینه پێكڤه دگرێداینه، ونابت مــرۆڤ بــاوه‌ریــێ ب هــنــده‌كــان بـیـنـت و ب هنده‌كان نه‌ئینت، یێ باوه‌ریێ ب ئێكێ نه‌ئینت، وه‌كی وی لێ دئێت یێ باوه‌ریێ ب وان هـه‌مـیـان نـه‌ئـیـنـت.
مفایێن حه‌دیسێ:
1- حه‌دیس هندێ دگه‌هینت كو مرۆڤ نابته موسلمان حه‌تا ئه‌و وان ستوینێن ئیسلامێ ب جهـ نه‌ئینت یێن د ڤێ حه‌دیسێ دا هاتینه هژمارتن.
2- وئه‌و هه‌ر پێنج ستوین ژی ئه‌ڤه‌نه: شاهده‌دان، ونڤێژ، وزه‌كات، وحه‌ج، وڕۆژی.
کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی