بکــە کـارێ مـرنـێ
بکــە کـارێ مـرنـێ
به‌لێ..
بكه كارێ مرنێ نێ سه‌فه‌را دویره گه‌له‌ك
ما چ لازم ب فه‌قیرى تو بچى ژ ڤى وه‌طه‌نى
به‌حره‌كا كویره گه‌له‌ك خۆش مه‌له‌ڤان لێ غه‌رقین
سه‌فه‌را مه‌هله‌كه‌یه و كۆڕه ڕییه و یا نه‌په‌نى
گه‌میه‌كا طاعه‌ته‌كێ صافى بۆ خۆ چێكه موكوم
دا ژ به‌حرا مرنێ تازه ببۆرى ب كه‌نى..
ڕۆژا ژییێ ته یا به‌ر ب ئێڤارى ڤه دچت، هنده چو نه‌مایه دێ ئاڤا بت، ئه‌و كاروانێ به‌رى ته ب هزاران سالان دایه ڕێ، تو ژى دێ ڤێڕا گه‌هى، به‌لكى ده‌ستێ ته بگرن وته ببه‌ن بێى ته هاى ژ خۆ هه‌بت، وهێشتا ته كارێ خۆ نه‌كرى، ڤێجا نه تو دشێى پیچه‌كێ خۆ ڤه‌هێلى، ونه تو دگه‌هى چو شیره‌تان بكه‌ى، سه‌فه‌ره‌كا ب ترسه، ژ چاله‌كا ته‌نگ وتارى ده‌ست پێ دكه‌ت، یا بێ صه‌بر.. ده‌م نێزیك بوو، چه‌ند بێنه‌ك د سه‌ر ته ڕا دبۆرت تو پتر یێ نێزیك دبى، له‌زێ بكه، كارێ خۆ بكه، چانتكێ خۆ لێكده، هزرا دویراتییا ڕێكێ، وكێمییا هه‌ڤالان، ونه‌خۆشییا چوونێ بكه، له‌زێ بكه به‌رى ئه‌و ده‌م بگه‌هته ته یێ ئێدى په‌شێمانى تێدا فایدێ ته نه‌كه‌ت.. له‌زێ بكه:
ڕۆژا سه‌فه‌رێ هات تو هلۆ لێكده جیهازى
بۆچى مه نه‌ڤێت قه‌ستا ڤێ وه‌غه‌رێ بكه‌ین؟
بۆچى ئه‌م ژ مرنێ دترسین، وژێ دڕه‌ڤین، ومه پێ خۆش نینه قه‌ستا وه‌غه‌را مرنێ بكه‌ین، ئه‌ڤه پسیاره‌كه د كه‌ڤن دا مرۆڤى ژ خۆ كرییه..
بۆچى ئه‌م ژ مرنێ دترسین؟
وئه‌ڤ پسیاره ژ گه‌له‌ك مرۆڤێن زانا وخودێناس وتێگه‌هشتى ژى هاتییه كرن، وبه‌رسڤێن جودا جودا ژى یێن بۆ هاتینه‌دان، دا به‌رێ خۆ بده‌ینێ كانێ ئه‌گه‌ر چنه؟
ئێك: چونكى ئه‌م نزانین ئه‌و دێ به‌رێ مه ده‌ته كیڤه:
حه‌سه‌نێ كوڕێ عه‌لى -خودێ ژێ رازى بت- ده‌مێ كه‌فتییه به‌ر مرنێ كره گرى، برایێ وى حوسه‌ینى ڤیا دلێ وى خۆش بكه‌ت، له‌و گۆتێ: بۆچى تو دكه‌یه گرى وتو دێ چییه نك پێغه‌مبه‌رێ خودێ -سلاڤ لێ بن- وعه‌لى وفاطمایێ وخه‌دیجایێ وئه‌و ده‌یك وبابێن ته‌نه.. وڤێڕا چوو ومه‌دحێن وى كرن، به‌لێ وى پتر كره گرى وگۆت: برا، ئه‌ز دێ قه‌ستا كاره‌كێ مه‌زن كه‌م، وسه‌همه‌كا زێده، چو جاران به‌رى نوكه من قه‌ست نه‌كرییێ.
وئه‌بوو عه‌طییه گاڤا كه‌فتییه به‌ر مرنێ ترسییا، هنده‌كان گۆتێ: تو ژ مرنێ دترسى؟ وى گۆت: چاوا ئه‌ز نه‌ترسم، وئه‌ز نزانم كانێ پشتى ده‌مه‌كێ دى ئه‌ز دێ بۆ كیڤه ئێمه برن؟!
ده‌مێ مرۆڤ بۆ جارا ئێكێ قه‌ستا ڕێكه‌كێ دكه‌ت، ونه‌زانت ئه‌و ڕێك یا چاوایه، وكیڤه دچت دلێ مرۆڤى تژى هه‌یبه‌ت دبت، وترسا ژ (مه‌جهوولى) وى ب خه‌م دئێخت، وتاما خۆشییێ ژ به‌ر دلى دبه‌ت، وهنگى ئه‌و دلرحه‌ت دبت حه‌تا ل نك وى مسۆگه‌ر دبت كانێ دویماهییێ ئه‌و دێ ل كیڤه ڕاوه‌ستت.. مرن یا وه‌سایه وهێشتا وێڤه‌تر ژى، تو نزانى دێ ده‌رگه‌هێ سه‌عاده‌تێ ل به‌ر ته ڤه‌بت دا كه‌یفا ته بێت، یان ژى شه‌قائا هه‌ر وهه‌ر دێ بته بارا ته دا ب خه‌م بكه‌ڤى.
دو: كێمییا زادى و دویرییا ڕێكێ:
ئه‌گه‌ر ته ڕێكه‌كا دویر ودرێژ ل به‌راهییێ بت، وزادێ ته یێ ڕێكێ یێ كێم بت، وتو هــزر بكه‌ى ئــه‌و تــه ناگه‌هینته چــو قویناغان، دلێ ته دێ گه‌له‌كێ ب ترس بت ژ چوونا ل وێ ڕێكێ، وپا دێ چاوا بت ئه‌گه‌ر تو بزانى كه‌سه‌ك ل سه‌ر وێ ڕێكێ نینه تو داخوازا هاریكارییێ ژێ بكه‌ى، هنگى حالێ ته دێ چ بت؟
خودێناسه‌ك كه‌فته به‌ر مرنێ، وى ئاخینك ڕاهێلان، هنده‌كان گۆتێ: ته خێره؟ وى گۆت: هوین چ دبێژن بۆ مرۆڤه‌كى بێ زاد دێ قه‌ستا سه‌فه‌ره‌كا دویر كه‌ت، و بێ هه‌ڤال ئه‌و دێ ل قه‌بره‌كێ بێ صه‌بر ئاكنجى بت، وبێ هێجه‌ت دێ ل به‌رانبه‌ر حاكمه‌كێ عادل ڕاوه‌ستت؟
بۆ ڤێ سه‌فه‌را دویر ودرێژ، مه چانتكێ خۆ ژ چ تشتى داگرتییه؟ هوین بێژن ئه‌و زاد بت یێ مه دگه‌هینته بنه‌جهه‌كا باش؟ یان ل نیڤا ڕێ ئه‌م دێ ده‌ست ڤالا ومه‌حتل مینین؟ یا ره‌ببى هیڤییا مه كه‌ره‌ما ته‌یه، وكه‌ره‌مداره‌كێ وه‌كى ته هیڤیداره‌كێ وه‌كى من بێ مراد ناهێلت.
سێ: گونه‌هكارى وئیسرافا د خرابییێ دا:
ژ به‌ر كو مه ته‌خسیرى د ده‌ر حه‌قا خودایێ خۆ دا كرییه، ومه ب دورستى شوكرا نعمه‌تێن وى نه‌كرییه، وئه‌م زێده یێ ب ناڤ گونه‌هێ ڤه چووین، ومه ئیسرافا د كرنا خرابییان دا كرى، ئه‌م دترسین قه‌ستا خودایێ خۆ بكه‌ین، و د به‌رسڤا گازییا وى بچین، خه‌لیفه‌یه‌كێ ئه‌مه‌وى گۆته زانایه‌كێ تابعییان: بۆچى ئه‌م حه‌ز ژ دنیایێ دكه‌ین و ژ مرنێ دترسین؟ وى گۆتێ: چونكى هه‌وه دنیایا خۆ یا ئاڤاكرى وئاخره‌تا خۆ یا خراب كرى، وكه‌سێ نه‌ڤێت ژ ئاڤاهى بچته خرابه‌ى!
به‌لێ.. ده‌مێ ئه‌م به‌رێ خۆ دده‌ینه كارێ خۆ یێ باش، چه‌ندێ كێمه، وكارێ خۆ یێ خراب، چه‌ندێ زێده‌یه، ئه‌م به‌رێ خۆ دده‌ینه نعمه‌تێن وى یێ زێده، وشوكرا مه یا كێم ئه‌م ژ دوێماهییا خۆ دترسین، ومه نه‌ڤێت بچینه به‌ر مه‌حكه‌ما وى یا عادل.
چار: شه‌رما ژ لیقائا خودێ:
من گرتى مه زانى كو وى ب ره‌حما خۆ ئه‌م یێن عه‌فى كرین، وئه‌و یێ ل گونه‌هێن مه بۆرى ژى، ئه‌رێ ژ شه‌رمێن وى دا ئه‌م دێ شێین سه‌رێ خۆ ڕاكه‌ین.. مرۆڤه‌كى ئه‌گه‌ر ته ته‌خسیرى د ده‌ر حه‌قا وى دا كربت، ووى به‌رسڤ بۆ ته هنارت كو ئه‌و یێ ل ته بۆرى، پاشى وى تو بۆ دیوانا خۆ ڤه‌خواستى، ده‌مێ تو دچییه نك وى تو دێ شێى ژ شه‌رمان دا سه‌رێ خۆ ل دیوانا وى ڕاكه‌یه ڤه؟
پسیار ژ ده‌یكا هاروونى، خودێناسا دیمه‌شقى، هاته‌كرن: تو حه‌ز ژ مرنێ دكه‌ى؟ وێ گۆت: نه، گۆتنێ: بۆچى؟ وێ گۆت: ئه‌گه‌ر من بێ ئه‌مرییا مرۆڤه‌كى كربت من نه‌ڤێت ئه‌ز به‌رانبه‌ر وى ڕاوه‌ستم، ڤێجا چاوا من بڤێت به‌رانبه‌ر خودێ ڕاوه‌ستم ومن بێ ئه‌مرییا وى كرییه؟
مرن یا دئێت وئه‌ڤه نیشانێن وێنه:
مرن یا دئێت، دڤێت ئه‌م كارى بۆ بكه‌ین، دا ده‌مێ ئه‌و دئێت خافله‌تى ب مه نه‌كه‌ڤت، ومرن ژ (جامێرییا) خۆ به‌رى بێت هنده‌ك نیشانان بۆ مه دهنێرت؛ دا ئه‌م پێ بزانین كو ئه‌و یا نێزیك دبت، ڤێجا دا كارێ خۆ بكه‌ین، ونه‌بێژین: مه نه‌دزانى دێ ئێت له‌و مه كارێ خۆ نه‌كرییه..
وئه‌گه‌ر ته هاى ژ خۆ نه‌بت، ئه‌ڤه ئه‌م دێ ته ل هنده‌ك نیشانێن وێ هشیار كه‌ین:
مرنا خۆشتڤییان:
بیست خه‌به‌ران هزرا خۆ د وان كه‌سان دا بكه یێن ته د عه‌مرێ خۆ دا -بلا چه‌ند یێ كێم ژى بت- دیتین، ومرین، بهژمێره.. دێ بنه چه‌ند؟ تو بێژى ئه‌و مرنا شیایه وان هه‌مییان نه‌شێته ته؟ چاوایه ئه‌گه‌ر تو ژى نوكه ئێك ژ وان باى؟ ڕۆژه‌كێ زه‌لامه‌ك هاته نك فوضه‌یلێ كوڕێ عیاضى وگۆتێ: وه‌عزه‌كێ ل من بكه؟ فوضه‌یلێ گۆتێ: ده‌یك وبابێن ته ماینه ساخ؟ وى گۆتێ: نه‌خێر هه‌ردو یێن مرین، فوضه‌یلى گۆتێ: ڕابه، وه‌عزێ من چو فایده‌ى ل ته ناكه‌ت، ئه‌وێ ده‌یك وبابێن وى مر بن وئه‌و هێشتا یێ هه‌وجه‌ى وه‌عزه‌كى بت چو وه‌عز فایدێ وى ناكه‌ن!
چه‌ند مرۆڤ ته دیتینه به‌رى ده‌مه‌كێ كێم ل نك ته بوون، پاشى خه‌به‌رێ چوونا وان گه‌هشته ته، دێ بێژى: به‌رى بێنه‌كێ ل نك من بوو، یێ ساخ بوو، چو لێ نه‌بوو.. به‌لێ، ئه‌ڤه حالێ مرنێ! به‌رى بێنه‌كێ چو لێ نه‌بوو، ونوكه ب تنێ چوو بن ئاخێ، ما ئه‌ڤ نیشانه تێرا ته ناكه‌ت كو نێزیكه تو ژى بچى؟
سه‌ره‌دانا قه‌بران:
قه‌برستان ژى، ب بێ ده‌نگییا خۆ یا ب سه‌هم ڤه، ده‌نگه‌كێ بلندێ مرنێیه د ناڤ مه دا كو: گه‌لى مرۆڤان، هوین هه‌مى تۆڤێ مرنێنه، ما خونه هوین ژ ڤان ئاستێتر ل به‌ر من، وه‌رن به‌رێ خۆ بده‌نێ من چ ب سه‌رێ وان ئینا..
هه‌ر جهه‌كێ ل سه‌ر عه‌ردى هه‌ى ده‌مێ تو دچییێ هنده‌ك پسیارێن رۆتینى ژ ته دئێنه‌كرن: ناڤـێ تــه چـیــه؟ عـه‌مرێ ته چه‌نده؟ ته چ شه‌هاده هه‌یه؟ تو چ كارى دكه‌ى؟ ب تنی قه‌بر نه‌بت، ل وێرێ پسیار ب ڕه‌نگه‌كێ دینه: خودایێ ته كییه؟ دینێ ته چییه؟ تو چ دبێژى بۆ ڤى زه‌لامێ د ناڤ هه‌وه دا هاتییه هنارتن؟ و.. كارێ ته چ بوو؟
به‌رێ خۆ بده كێلییان، وگوهێ خۆ بده وه‌عزێ وان.. یان ئه‌ڤه ژى كارى ل ته ناكه‌ت؟!
پیراتى:
باشه.. جاره‌كێ د قۆدیكێ ڕا به‌رێ خۆ بده خۆ، ئه‌و مویێن سپى یێن هێدى هێدى سه‌ر وریهێن ته ڤه‌دگرن، ئه‌و ژى چ په‌یامان ناگه‌هیننه ته؟
ما ته نه‌زانییه (پیراتى) ئه‌و مێڤانێ دارگرانه یێ ئه‌گه‌ر ل ماله‌كێ دانا ژێ ده‌رناكه‌ڤت حه‌تا خودان به‌رى وى ده‌رنه‌كه‌ڤت؟
حه‌سه‌نێ به‌صرى جاره‌كێ گازى پیره‌مێران كر وگۆت: گه‌لى پیران ئه‌گه‌ر گه‌نم گه‌هشت دێ چ لێ كه‌ن؟ گۆتن: دێ دورین.. و ل هنده‌ك جحێلان زڤڕى وگۆت: گه‌لى جحێلان، وهنده‌ك جاران ئێش گه‌نمى دكرت وپویچ دكه‌ت به‌رى ئه‌و بگه‌هت!
گاڤا ته دیت عه‌یالێ ته مه‌زن بوو، وبوونه زه‌لام، بینه بیرا خۆ كو قانوونا ژیانێ دبێژت: گاڤا كوڕان جهێ بابێن خۆ گرتن دڤێت باب كارێ باركرنێ بكه‌ن.
وئه‌گه‌ر ئه‌ڤ قاصدێ مرنێ ژى تێرا ته نه‌كه‌ت، به‌رێ خۆ بده ئێكێ دى..
نساخى:
ئه‌رێ چ جاران ته مرۆڤێن نساخ نه‌دیتینه ده‌مێ دكه‌ڤنه به‌ر مرنێ؟ وته گوهـ ل هیڤى وخوزیێن وان نه‌بوویه؟
چ جاران تو ب خۆ نساخ نه‌بووى؟
دا چاوا بت ئه‌گه‌ر ئه‌و نساخییا ته ژى نساخییا مرنێ با؟
بۆچى نساخى ته هشیار ناكه‌ت، وهاتنا مرنێ یا نێزیك ل بیرا ته نائینت؟
ده‌مــێ خه‌لیفێ ئــــه‌مــه‌وى عه‌بدلمه‌لكێ كــوڕێ مه‌روانى كه‌فتییه به‌ر مرنێ، ته‌پ ب سه‌رێ خۆ دادان ولۆمه‌ى خۆ كر وخوزى ڕاهێلان، وگۆت: خوزى رزقێ من هند با هه‌ما ڕۆژێ تێرا من كربا، خوزى من كارێ خۆ كربا طاعه‌تێ خودێ.. هنده‌كان ئه‌ڤ گۆتنا وى بـــۆ ئـــه‌بـــوو حازمى ڤه‌گوهاست، وى گۆت: حه‌مد بۆ وى خودایى بت یێ وه ل وان كرى ل ده‌مێ مرنێ ئه‌و وى تشتێ ل نك مه هه‌ى داخواز بكه‌ن، نه كو ئه‌م ل نك مرنێ وى تشتى داخواز بكه‌ین یێ ل نك وان هه‌ى!
چاوا دێ مرنێ ل بیرا خۆ ئینیه‌ڤه؟
مــرۆڤـــێ عـــه‌قــلــدار ئـه‌وه یێ ب دلى وئه‌زمانى وئه‌ندامێن له‌شى هه‌ر ده‌م بیرا خۆ ل مرنێ دئینته ڤه؛ دا ژیان وى ژبیرڤه نه‌كه‌ت..
وبیرئینانا مرنێ ب دلى ب هندێ دبت هه‌ر گاڤ ئه‌و هزرا خۆ د وى حالى دا بكه‌ت یێ ئه‌و پشتى مرنێ دێ كه‌فتێ، ووى سه‌ر وبه‌رێ قه‌بر ب سه‌رێ مرۆڤى دئینت.. ئه‌و چاڤێن خۆشى ب به‌رێخۆدانا حه‌رامى دیتى، چ لێ هاتن؟ ئه‌و ده‌ست وپێیێن ب نك حه‌رامى ڤه چووین، حالێ وان چییه؟ ئه‌و زكێ ژ حه‌رامى تێر بووى، به‌ژنێن بلند، پرچ وپه‌رچه‌مێن بۆ شه‌یطانى بووینه داڤ، ودل پێ هاتینه نێچیركرن.. قه‌برى چ ب سه‌رى ئینایه؟
د دل دا ڤان پسیاران ژ خۆ بكه.. ده‌مێ تو دمینییه ب تنێ بیرا خۆ ل مانا ب تنێ یا قه‌برى بینه‌ڤه، ده‌مێ ل ته دبته شه‌ڤ بیرا خۆ ل تارییا قه‌برى بینه‌ڤه، ده‌مێ ترسه‌كا مه‌زن ب سه‌ر ته دا دئێت بیرا خۆ ل ترسا مه‌زنتر یا قه‌برى بینه‌ڤه، ده‌مێ تو دچییه وه‌غه‌ره‌كێ بیرا خۆ ل وێ وه‌غه‌رێ بینه‌ڤه یا تو دێ چییێ وتو ژێ نازڤڕییه‌ڤه.. وهۆسا هه‌ر جاره‌كا ته دیت دلێ ته یێ خاڤ دبت هنده‌ك (شه‌حنێ) بدێ؛ دا جاره‌كا دى كارێ خۆ ب دورستى بكه‌ت.
وبه‌حسێ مرنێ بلا هه‌رده‌م ل سه‌ر ئه‌زمانێ ته ژى بت؛ دا تو ژ غافلان نه‌ئێیه هــژمـــارتــن، پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- د گۆتنه‌كا خـۆ دا نیشا مه دده‌ت كو ده‌مێ ئه‌م ب شه‌ڤ سه‌رێ خۆ بۆ نڤستێ ددانین بێژین: (باسمك اللهم أحیا وباسمك اللهم أموت) وده‌مێ ئه‌م چاڤێن خۆ ژ خه‌وێ ڤه‌كه‌ین بێژین: (الحمد لله الذي أحیانا بعدما أماتنا وإلیه النشور) یه‌عنى: د گه‌ل هه‌ر ئاڤابوونا ڕۆژه‌كێ ژ ژییێ مه ئه‌م -ب ئه‌زمانى- دڤێت بیرا خۆ ل مرنێ بینینه‌ڤه، و د گه‌ل هه‌لاتنا هه‌ر ڕۆژه‌كا نوى ژى؛ چونكى دبت ئه‌ڤه ئاڤابوون یان هه‌لاتنا دویماهییێ بت ئه‌م دبینین، وئه‌م هند خۆ ببینین ئه‌م یێ ل ده‌نگێ بۆقا ئسرافیلى هشیار دبین.
و ب ئه‌ندامێن له‌شى ژى دڤێت ئه‌م بیرا خۆ ل مرنێ بینینه ڤه، ئه‌ڤ له‌شه ئه‌وێ ڕۆژه‌كێ دێ شاهده‌یێ بۆ ته یان ل سه‌ر ته ده‌ت، یێ لێ هشیار به، ئه‌ڤرۆ ته‌قوایا خودێ د وى دا بكه، دا سوباهى ئه‌و ژى ته‌قوایا خودێ د ته دا بكه‌ت ده‌مێ شاهده‌یێ ل سه‌ر ته دده‌ت.. ما نه مخابن بۆ خۆشییا چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌كا ڤى له‌شێ ته‌ڕ ونازك بهاڤێیه ئاگرى، به‌رێ خۆ بدێ ته چ مه‌طال بۆ خۆ ئاماده‌كرییه دا ڤى له‌شێ پێ بپارێزى، سه‌عدێ كوڕێ ئه‌بوو وه‌ققاصى ده‌مێ كه‌فتییه به‌ر مرنێ گۆت: من ب فلان كراسى كفن كه‌ن، ئه‌و ئه‌و بوو یێ ڕۆژا شه‌ڕێ به‌درێ د به‌ر من، وقاسمێ نه‌ڤییێ ئه‌بوو به‌كرى وه‌صیه‌ت كربوو ب وى كراسى بێته ڤه‌شارتن یێ وى ته‌هه‌ججود پێ دكرن، و(سیف الدولة الحمدانى) هه‌ر جاره‌كا ژ جیهادێ زڤڕیبا ئه‌و تۆزا دما ب جلكێن وى ڤه دادقوتا وهل دگرت حه‌تا بوویه كۆمه‌ك پاشى لبنه‌یه‌ك ژێ چێكر ووه‌صیه‌ت كر گاڤا ئه‌و دمرت وێ لبنا بچویك بــدانـنــه بــن ســه‌رێ وى، وصه‌لاحه‌ددینێ ئه‌ییووبى ده‌مێ هاتییه ڤه‌شارتن شیرێ وى ژى د گه‌ل وى ڤه‌شارت..
من وته چ كراس بۆ له‌شێ خۆ ئاماده‌كرییه د قه‌برى دا له‌شێ مه پێ بێته پاراستن؟
بۆچى مرنێ ل بیرا خۆ بینین؟
1- دا بارێ خۆ گران نه‌كه‌ین:
چونكى ئه‌گه‌ر تو بزانى ته ڕێكه‌كا دویر ودرێژ ویا ب زه‌حمه‌ت یا ل به‌ر، تو دێ لێ گه‌ڕیێى هندى ژ ته بێت بارێ خۆ سڤك بكه‌ى، وئه‌و تشتێ تو بزانى كو تو ل وێ ڕێكێ هه‌وجه نابییێ تو ل خۆ ناكه‌یه به‌لا.. هه‌ر وه‌سا ل وى جهێ تو دێ ژێ باركه‌ى تو تشته‌كێ وه‌سا نادانى پشتى چوونێ دلێ ته ب دویڤ ڕا بت.
ئێكى گۆته مرۆڤه‌كێ چاك: ئه‌ز حه‌ز ژ مرنێ ناكه‌م، وى گۆتێ: ته مال هه‌یه؟ وى گۆت: به‌لێ، وى مرۆڤێ چاك گۆتێ: مالێ خۆ ب خێر بده، وبه‌رى خۆ بهنێره، تو دێ حه‌ز كه‌ى بگه‌هییه مالێ خۆ!
به‌لێ.. ئه‌گه‌ر ته ل ڤێرێ مال وملكه‌كێ زێده هه‌بت تو حه‌ز ناكه‌ى وى بۆ هنده‌كێن دى بهێلى، به‌لێ ئه‌گه‌ر تو وى به‌رى خۆ بهنێرى، و ل وێرا هه ملكى بۆ خۆ پێ بكڕى، تو دێ له‌زێ كه‌ى دا بگه‌هییه مال وملكێ خۆ.
2- دا ده‌مێ خۆ زه‌عێ نه‌كه‌ین:
هنده‌ك مرۆڤ چوونه مالا ئێك ژ زانایێن پێشییێ وپشتى ده‌مه‌كى ماین، گۆتنێ: نه‌كو مه تو موژیل كربى، وى گۆت: ب ڕاستى: من قورئان دخواند، ژ به‌ر هه‌وه من خواندنا خۆ هێلا.. وهنده‌كێن دى زانایه‌كێ دى یێ پێشییان ڕاوه‌ستاند وگۆتێ: مه هنده‌ك پسیار یێن هه‌ین، وى گۆت: بێژن، وگه‌له‌ك درێژ نه‌كه‌ن؛ چونكى ڕۆژ خۆ ل مه ناگرت، وعه‌مر نازڤڕته‌ڤه، ومرن یا ل هیڤییا من.. وجاره‌كێ مرۆڤه‌كى گۆته سوفیانێ ثه‌ورى: تو یێ چاوایى باشى حالێ ته چییه؟ وى گۆت: ئه‌زێ باشم، وئه‌م حه‌ز ئاخفتنا زێده ناكه‌ین!
هنده مرۆڤێن خودێ د حه‌ریص بوون ل سه‌ر ده‌مێ خۆ كو ئه‌و زه‌عێ نه‌بت.. ماده‌م مرن ل هیڤییا ته‌یه، تشتێ ب فایده‌تر بت ده‌مێ خۆ پێڤه ببۆرینه.
3- دا دلێ مه د ده‌ر حه‌قا مرۆڤان دا یێ صافى بت:
ئه‌رێ كه‌رب ونه‌ڤیانێ، وحه‌سویدى ونه‌یاره‌تییێ، چ بهایێ خۆ هه‌یه د ناڤبه‌را هنده‌ك كه‌سان دا ل ده‌مه‌كێ نێزیك دێ بنه ئاخ!؟
گۆتنه یووسفێ كوڕێ مه‌سروورى: فلان كه‌س به‌حس ته ب خرابى دكه‌ت، ئه‌و گڕنژى وگۆت: مه‌ته‌لا من ویا وى وه‌كى مه‌ته‌لا وى مرۆڤییه یێ دبه‌ن دا سه‌رێ وى ژێڤه‌كه‌ن، زه‌لامه‌ك ب ڕێڤه به‌رتفكه‌كێ تێ وه‌ركه‌ت، ڤێجا ئه‌و بێژته خۆ: دێ ته به‌ن كوژن به‌رتفك چییه؟ ئه‌ز یێ ب نك مرنێ ڤه دچم وئه‌ز نزانم كه‌نگى ئه‌و دێ گه‌هته من، وهوین یێ دبێژن: فلان یێ به‌حسێ ته ب خرابى دكه‌ت؟
4- دا له‌زێ د كرنا خێران دا بكه‌ین:
مرۆڤێ ژ هه‌مییان خرابتر ئه‌گه‌ر بینن ل جهه‌كى بگرن، وبێژنێ: پشتى هنده سه‌عه‌تێن دى دێ ته كوژین، د وى ده‌مى دا ئه‌و دێ چ كه‌ت؟ هوین بێژن: ئه‌و وى ده‌مى ب هنده‌ك موژیلاهییان ڤه ببۆرینت؟ ژ بیر نه‌كه ئه‌و مرۆڤ تویى.. ل جهه‌كى تو یێ هاتییه ئاماده‌كرن دبێژنێ: دنیا، وجه‌للاده‌كێ ل هیڤییا ته دبێژنێ: مرن، ل هه‌ر ده‌مه‌كى دبت ئه‌و ده‌ستێ ته بكێشت، ڤێجا بۆچى تو له‌زێ د كرنا خێران دا ناكه‌ى؟
کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی