گرنگییا سه‌رهاتییێن قورئانێ وحه‌دیسێ
گرنگییا سه‌رهاتییێن قورئانێ وحه‌دیسێ
ژ بـه‌ر كـو ڤـه‌گـێـڕینا چیـرۆك وسه‌رهاتىیان ڕه‌نگه‌كه ژ ڕه‌نگێن ده‌ربڕینا ئه‌ده‌بى هه‌ر ژ به‌رێ وه‌ره مرۆڤى یا حه‌ز ژێ كرى وگرنگىیه‌كا تایبه‌ت یا دایێ وگوهدارىیه‌كا باش بۆ كرىیه . وئه‌دیبان د نڤیسین وبه‌رهه‌مێن خۆ دا گه‌له‌ك چه‌ق وطا ژێ بـریـنـه وهـژماره‌كا نـه یا كـێـم ژ ڕه‌نگ وڕوىیان داینێ .. وحه‌تا ئه‌ڤرۆ ژى د گه‌ل وێ هه‌مى پێشكه‌فتنا علمى وته‌كنـۆلـۆژى یا مرۆڤ گه‌هشتىیێ هێشتا چیـرۆكێ بهایێ خۆ ژ ده‌ست نه‌دایه ، هێشتا یا دئێنه نڤیسین وخواندن وپـێـشـكـێـشكرن ، چ ل هـۆلـێـن سـینـه‌مایێ بت ، چ ل سه‌ر ده‌پێ شانۆیێ بت ، چ ل سه‌ر جاما ته‌له‌فزیوونێ وپێلێن رادیۆیێ بت .
وئه‌گه‌ر پتـرىیا كه‌سان ـ ل ڤى ده‌مى ـ فێرى هندێ ببـن كو چیـرۆكێ بۆ موژیلاهىیێ وخۆ ژبیـرڤه‌كرنێ بخوینن ؛ چونكى د هزرا وان دا یا هاتىیه چاندن كو بارا چیـرۆكێ ژ ڕاستىیێ چو نینه ، مرۆڤ دلـێ خۆ دبه‌ته هندێ كو هنده‌ك چیـرۆكان بخوینت ڕاستى بن و ب ڕاستى هاتبنه ڤه‌گوهاستـن ل وى ده‌مێ كو لایێن خۆ یێن هـۆنه‌رى ژى پاڕاست بن و ل سه‌ر حسێبا ڕاستىیێ ژ ده‌ست نه‌دابن ، وئه‌ڤ ڕه‌نگى چـیـرۆك وسـه‌رهـاتـىیـان ل بـه‌ر ده‌سـت هه‌نه بۆ یێ بڤێت لـێ بزڤڕت ، خودایێ مه‌زن د ئایه‌ته‌كێ دا دبێژت : ( نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ هَذَا الْقُرْآنَ وَإِنْ كُنتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنْ الْغَافِلِينَ ـ ئه‌ى موحه‌ممه‌د ب ئینانه خوارا ڤێ قـورئانـێ ب ڕێكا وه‌حـىیێ بــۆ تـه ئـه‌م باشتـرین چـیـرۆكان بۆ ته ڤه‌دگێڕین ، ئه‌گه‌ر چ به‌رى هاتنه‌خوارا وێ بـۆ تـه تـو د ده‌رحـه‌قـا ڤـان چیـرۆكان دا ژ بێ ئاگه‌هان بووى ، ته تشته‌ك ژێ نه دزانى ( [ یوسف : 3 ] مـه‌عـنـا : ئه‌و چیـرۆك وسه‌رهاتىیێن خودێ ب ڕێكا وه‌حىیێ بۆ پـێـغـه‌مـبه‌رى ـ سلاڤ لـێ بن ـ هنارتین باشتـرین ودورستتـرین چیـرۆك وسه‌رهاتـیـنـه ؛ چـونـكـى ل سه‌ر ڕاستىیێ دئاڤاكرینه .
وهـه‌ر جـاره‌كـا مـرۆڤـى بـاوه‌رى ئـیـنـا كو ئه‌ڤ سه‌رهاتىیێن خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى ـ سلاڤ لـێ بن ـ بۆ مه ڤه‌گوهاستیـن هه‌مى دڕاست ودورستـن هنگى وان سه‌رهاتىیان كارتێكرنه‌كا به‌ر چاڤ د دل وگیان وڕه‌فتارێ وى دا دێ هه‌بت ؛ چونكى ئه‌و دێ گه‌له‌ك ده‌رس وعیبـره‌تان بۆ خۆ ژێ وه‌رگرت دا د ژینا خۆ دا مفاى بۆ خۆ ژێ ببینت .
وڤه‌گوهاستنا چیـرۆك وسه‌رهاتىیان د قورئان وحه‌دیسان دا هژماره‌كا ئه‌گه‌ر وئارمانجان بۆ هه‌بوویه ، ل ڤێرێ ئه‌م چه‌نده‌كان به‌ر چاڤ كه‌ین :
⚪1- ئارمانجا ژ هه‌مىیان مه‌زنتـر ئه‌وه خودایێ مه‌زن ب ڕێكا ڤه‌گوهاستنا ڤان سه‌رهاتىیێن ڕاست ودورست دڤێت ڕاستىیا پێغه‌مبه‌رینىیا موحه‌ممه‌دى ـ سلاڤ لـێ بن ـ به‌ر چاڤ بكه‌ت .. چونكى ژ تشتێن ئاشكه‌رایه كو ئه‌ڤ پێغه‌مبه‌ره مرۆڤه‌كێ نه‌خوانده‌ڤان بوو ، ووى كتێبێن به‌رێ نه‌خواند بوون وئه‌و ب دیرۆكا مرۆڤینىیێ یێ شاره‌زا نه‌بوو ، ڤێجا پا چاوا وى ئه‌ڤ سه‌رهاتىیه ب ڤێ به‌رفره‌هىیێ وبنه‌جهىیێ دزانین ؟
وه‌سا چێبووبوو هنده‌ك جاران جوهى یان فه‌له یان حه‌تا صه‌نه‌م په‌رێس دهاتنه نك پێغه‌مبه‌رى ـ سلاڤ لـێ بن ـ وداخواز ژێ دكر ئه‌و فلان سه‌رهاتىیا دیرۆكى بۆ وان ڤه‌گێڕت ، وئارمانجا وان ژ ڤێ داخوازێ جه‌ڕباندنا پێغه‌مبه‌رى بوو ـ سلاڤ لـێ بن ـ دا بزانن كانێ ڕاسته ئه‌و پێغه‌مبه‌ره یان نه ، مه‌عنا : ڤه‌گوهاستنا ڤان سه‌رهاتىیان ڕاستگـۆیىیا قـورئانێ وپێغه‌مبه‌رى ـ سلاڤ لـێ بن ـ بۆ هه‌ڤڕكان به‌ر چاڤ دكر .
⚪2- وڤه‌گوهاستنا قورئانێ وحه‌دیسان بۆ سه‌رهاتىیێن پێغه‌مبه‌ر وملله‌تێن بۆرین بۆ هندێ بوویه دا ل نك مه مسۆگه‌ر ببت كو دینێ خودێ هه‌ر ئێك بوویه وەكو گازى وداخوازا هه‌مى پێغه‌مبه‌ران ژى ئێك بوویه ، وخودان باوه‌ر ـ ئه‌گه‌ر چه‌ند جهــ وده‌مێ وان یێ ژێك دویر ژى بت ـ هه‌مى ئێك ئوممه‌تن وباوه‌رى ب ئێك خودایى هه‌یه .
وئـه‌ڤ باوه‌رىیه ـ وه‌كـى مـه گـۆتـى ـ شعوورا ب سه‌ربلندىیێ وسه‌رفه‌رازىیێ ل نك خـودان بـاوه‌رى پـه‌یدا دكـه‌ت ؛ چونكى ئه‌و هه‌ست ب هندێ دكه‌ت كو ئه‌و ئه‌ندامه‌كه د وێ كـۆمێ دا یا پێغه‌مبه‌ران ڕێبه‌رىیا وێ كرى .
⚪3- وقورئان وحه‌دیس ده‌مێ ڤان سه‌رهاتىیان بۆ مه ڤه‌دگێڕن مه ل هندێ ئاگه‌هدار دكه‌ن كو ڕێكا هه‌مى پێغه‌مبه‌ران د به‌لاڤكرنا دینێ خودێ دا ئێكه ، وپێشوازىیا جاهـلـیـیـه‌تـێ ژى بۆ گازىیا وان ئێك ڕه‌نگه ونائێته گوهاڕتن ، له‌و خودان باوه‌ر ـ ل چ جـهــ و چ ده‌مێ هه‌بت ـ دڤێت ب ڕێكا خۆ ویا دوژمـنـێـن خـۆ دشـاره‌زا بـن ، و ژ هه‌لویستێ جاهلیه‌تا مرۆڤان به‌رانبه‌ر ئیسلاما خودێ عه‌جێبگرتى نه‌بن .
⚪4- و ژ ڤان سه‌رهاتىیێن دیرۆكێ گه‌له‌ك دوباره كرین بۆ مه ئاشكه‌را دبت كو هه‌ر جاره‌كا هه‌ڤڕكى د ناڤبه‌را باوه‌رىیێ وكوفرێ دا په‌یدا بوو دویماهى بۆ باوه‌رىیێ یه ، به‌لـێ نه وه بت خودان باوه‌ر هزر بكه‌ن ئه‌ڤێ سه‌ركه‌فتنێ قوربانى پێ نه‌ڤێن ، یان بێ خۆوه‌ستاندن ب ده‌ست دكه‌ڤت .. ڕێكا سه‌ركه‌فتنا پێغه‌مبه‌ر ودویكه‌فتىیێن وان ب گول وگولچیچه‌كان یا ڕه‌شاندى نه‌بوویه ، وحه‌تا وان گازىیا خۆ گه‌هاندى گه‌له‌ك خوهــ وخوین یا هاتىیه ڕێـتـن : ( الم . أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ . وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْكَاذِبِينَ ـ ئـه‌لـیـف ، لام ، میم . ئه‌رێ مرۆڤان هزركرىیه كـو ئـه‌گـه‌ر وان گـۆت : مه باوه‌رى ئینا ، خودێ بێ جه‌ڕباندن دێ وان هێلت ؟ و ب ڕاستى ئه‌و ملله‌تێن به‌رى وان یێن مه پێغه‌مبه‌ر بۆ هنارتین مـه جـه‌ڕبـانـد بوون ، ڤێجا ب ڕاستى خودێ دێ وان نیاسـت یێن د باوه‌رىیا خۆ دا دڕاست ، ویێن د باوه‌رىیا خۆ دا ددره‌وین ( [ العنكبوت : 1-3 ] .
⚪5- وژبلى ڤێ هه‌مىیێ قورئان وحه‌دیس ب ڕێكا ڤه‌گێڕینا سه‌رهاتىیان شیانا خودێ ل سه‌ر كرنا كارێن په‌رده دڕ ونه‌عه‌ده‌تى بۆ مه به‌ر چاڤ دكه‌ن ، ودیار دكه‌ن كو چو تشت ـ بلا چه‌ند ل به‌ر خه‌لكى د نه‌عه‌ده‌تى ژى بن ـ نینن خۆ ل به‌ر هێز وشیانا خودێ بگرن ، یان د ڕێكا حه‌زكرنا وى دا ببنه ئاسته‌نگ .
کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی