حه ديسا بیـست وسێـیێ الطهور شطر الإيمان...
عـن أبي مالك الأشعري -رضي الله عنه- قال: قال رسول الله-صلى الله عليه وسلم-: ( الطهور شطر الإيمان، والحمد لله تملأ الميزان، وسبحان الله والحمد لله تملآن - أو تملأ - ما بين السموات والأرض، والصلاة نور، والصدقة برهان، والصبر ضياء، والقرآن حجة لك أو عليك، كل الناس يغدو فبائع نفسه فمعتقها أو موبقها ).
رواه مسلم
ژ بابێ مالكێ ئه‌شعه‌رى -خودێ ژێ رازى بت- دئێته ڤه‌گوهاستن، دبێژت: پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- گۆت: خۆپاقژكرن نیڤا باوه‌ریێیه، و (الحمد لله) ته‌رازیێ تژى دكه‌ت، و (سبحان الله والحمد لله) د ناڤبه‌را عه‌سمانان وعه‌ردى دا تژى دكه‌ن، ونڤێژ ڕۆناهیه، ودانا خێرێ ده‌لیله، وصه‌بر ڕۆناهیه، وقورئان هێجه‌ته بۆ ته یان ل سه‌ر ته، هه‌مى مرۆڤ سپێدێ ده‌ردكه‌ڤن، ڤێجا هنده‌ك ژ وان خۆ ڕزگار دكه‌ن، وهنده‌ك خۆ تێ دبه‌ن.
موسلم ڤه‌دگوهێزت
د ڤێ حه‌دیسێ دا پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- به‌حسێ گه‌له‌ك خێرێن مه‌زن دكه‌ت، وبه‌رێ مه دده‌تێ، ژ وان خێران:
خۆپاقژكرن: وهه‌ر چه‌نده د فقهێ ئیسلامێ دا ده‌مێ به‌حسێ خۆپاقژكرنێ دئێت، مه‌خسه‌د پێ ڕاكرنا بێ نڤیژى وبێ ده‌سنڤێژیێیه ب ڕێكا خۆشویشتن وده‌سنڤێژ گرتنێ، به‌لێ خۆپاقژكرن د ڕامانا خۆ دا به‌رفره‌هتره، چونكى خۆ دویركرنا مرۆڤى ژ هه‌ر پیساتیه‌كا حسى یان مه‌عنه‌ویا هه‌بت ڕه‌نگه‌كێ خۆپاقژكرنێیه، وزانایێن حه‌دیسێ ب خیلاف چووینه د شه‌رحكرنا گۆتنا پێغه‌مبه‌رى دا -سلاڤ لێ بن- ده‌مێ دبێژت: خۆپاقژكرن نیڤا باوه‌ریێیه، هنده‌ك دبێژن: مه‌خسه‌د ب باوه‌ریێ ل ڤێرێ نڤێژه، ونڤێژ بێى خۆپاقژكرن نابت، یه‌عنی: هه‌ر وه‌كى خۆشویشتن وده‌سنڤێژگرتن نیڤه‌كا نڤێژێیه. وهنده‌ك دبێژن: خه‌سله‌تێن باوه‌ریێ دو پشكن: پشكه‌ك دلى پاقژ دكه‌ن، وئه‌ڤه گۆتن وكـریـارن، وپـشـكـه‌ك لــه‌شـى پاقژ دكه‌ن، وئه‌ڤه خۆپاقژكرن وده‌سنڤێژگرتنه..
و ب ڤێ چه‌ندێ (طوهوور) دبته نیڤا باوه‌ریێ.. وخودێ چێتر دزانت.
زكرێ خودێ: و ب تایبه‌تى گۆتنا (الحمد لله) و (سبحان الله والحمد لله)، یه‌عنى: مرۆڤ ب ئه‌زمانى ئعترافێ ب قه‌نجیا خودێ ل سه‌ر خۆ بكه‌ت، وحه‌مدا وى بكه‌ت، ووى پاك وپاقژ بكه‌ت ژ هه‌ر كێماسیه‌كا نه‌زان د ده‌ر حه‌قێ وى دا دبێژن، وگۆتنا ڤى زكرى ب ده‌ڤى، د گه‌ل باوه‌رى ئینانا ب دلی، ته‌رازیا خودانێ خۆ تژى خێر دكه‌ن، وخێرا وان ئه‌گه‌ر ببته له‌شه‌كێ خودان حه‌جم دێ وێ مه‌سافا د ناڤبه‌را عه‌رد وعه‌سمانان دا هه‌ى تژى كه‌ت، ژ ڤێ پارچه‌یا حه‌دیسێ دئێته زانین كو ئه‌و گۆتنێن مرۆڤ د دنیایێ دا دبێژت، چ باشى بن چ خرابى، ڕۆژا قیامه‌تێ دێ د ته‌رازیا مرۆڤى دا ئێنه دانان وكێشان، له‌و دڤێت مرۆڤ گه‌له‌ك ل ئه‌زمانێ خۆ یێ هشیار بت.
كرنا نڤێژێ: نڤێژ بۆ خودانى دبته ڕۆناهى، ل دنیایێ بۆ وى دبته ڕۆناهى ئه‌و ڕێكا حه‌قیێ پێ دنیاست، وپێ ب هیدایه‌ت دكه‌ڤت، ئه‌گه‌ر هات ووى ئه‌و ب دورستى كر، و د ڕامانێن وێ گه‌هشت، و ل ڕۆژا قیامه‌تێ ژى بۆ وى دبته ڕۆناهى به‌رێ وى دده‌ته ڕێكا به‌حه‌شتێ، د دنیایێ دا ئه‌و نه‌فسا خودانێ خۆ پاقژ دكه‌ت، ووى به‌رهه‌ڤ دكه‌ت بۆ چوونا به‌حه‌شتێ ل ئاخره‌تێ.
دانا خێران: وئه‌و ده‌لیله‌كێ ئاشكه‌رایه ل سه‌ر هندێ كو مرۆڤێ خێركه‌ر شیایه خۆ ژ به‌خیلیا نه‌فسێ بپارێزت، وفه‌رمانا خودێ ب درێژكرنا ده‌ستێ هاریكاریێ بۆ هه‌وجه‌یان ب پێش فه‌رمانا نه‌فسا خۆ بێخت.. ودانا خێران باشترین هێجه‌ت وده‌لیله ل سه‌ر هندێ كو مرۆڤێ خێركه‌ر باوه‌ریه‌كا دورست ونه‌فسه‌كا پاقژ ژ چڕیكى وحه‌سویدى ونه‌ڤیانێ هه‌یه.
صه‌برا ل سه‌ر نه‌خۆشیان: وباش به‌رێ خۆ بده‌نه گۆتنا پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ده‌مێ دبێژت: (والصبر ضیاء) بۆچى نه‌گۆت: (الصبر نور) وه‌كى گۆتى: (الصلاة نور)، چ فه‌رق د ناڤبه‌را (ضیاء) و(نور) دا هه‌یه؟ (ضیاء) وه‌كى زمانزان دبێژن ئه‌و ڕۆناهیه یان تێن وسۆتنى د گه‌ل دا هه‌ى، وه‌كى ڕۆناهیا ڕۆژێ، و(نور) ئه‌و ڕۆناهیه یا بێ تێن وسۆتنى، وه‌كى ڕۆناهیا هـه‌یڤێ، خودێ د ئایه‌ته‌كێ دا دبێژت: ( هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاءً وَالْقَمَرَ) (یونس: 5) وصه‌بر هه‌ر چه‌نده گه‌شاتیێ وڕۆناهیێ دده‌ته خودانى، به‌لێ ژ لایه‌كێ دى ڤه ژ به‌ر نه‌خۆشى وگرانیا وێ سۆتنى ژى تێدا هه‌یه، له‌و خێرا وێ ژى یا بێ حسێبه وه‌كى خودێ ب خۆ دبێژت: ( إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿١٠﴾) (الزمر: 10).
قورئان هێجه‌ته: هێجه‌ته بۆ وى كه‌سى یێ ئه‌و خواندى وكار پێ كرى، هنگى ڕادوه‌ستت حه‌تا به‌رێ وى دده‌ته به‌حه‌شتێ، وهێجه‌ته ل سه‌ر وى كه‌سى یێ باوه‌رى پێ نه‌ئیناى، خواندى وكار پێ نه‌كرى، شاهده‌یێ ل سه‌ر وى دده‌ت، وهنگى ڕادوه‌ستت حه‌تا به‌رێ وى دده‌ته ئاگرى.
وكارێ هه‌ر مرۆڤه‌كى یێ جودایه ژ كارێ ئێكێ دى، هنده‌ك كارى بۆ ڕزگاركرنا نه‌فسا خۆ ژ عه‌زابا ئاخره‌تێ دكه‌ن، وهنده‌كێن دى بێ ئه‌مریا خودایێ خۆ دكه‌ن، و ب ڤێ چه‌ندێ خۆ تێ دبه‌ن!
مفایێن حه‌دیسێ:
1- باوه‌رى گۆتن وكریاره، ب طاعه‌تى زێده دبت، و ب گونه‌هێ كێم دبت.
2- پێتڤیه ئه‌م وان كارێن باش بكه‌ین یێن د ڤێ حه‌دیسێ دا هاتین، دا خێرێن مه زێده ببن.
کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی