12 ئه‌و گونه‌هكارێ چوویه به‌حه‌شتێ
ئه‌و گونه‌هكارێ چوویه به‌حه‌شتێ
ئیمام ئه‌حمه‌د وئه‌بوو داوود ژ ئه‌بوو هوه‌یره‌ى ڤه‌دگوهێزن، دبێژت: پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- گۆت: ( كَانَ رَجُلَانِ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ مُتَوَاخِيَيْنِ، فَكَان أَحَدُهُمَا يُذْنِبُ وَالْآخَرُ مُجْتَهِدٌ فِي الْعِبَادَةِ، فَكَانَ لَا يَزَالُ الْمجْتَهِدُ يَرَى الْآخَرَ عَلَى الذَّنْبِ فَيَقُولُ: أَقْصِرْ. فَوَجَدَهُ يَوْمًا عَلَى ذَنْبٍ فَقَالَ لَهُ: أَقْصِرْ. فَقَالَ: خَلِّنِي وَرَبِّي، أَبُعِثْتَ عَلَيَّ رَقِيبًا؟ فَقَالَ: وَالله لَا يَغْفِرُ الله لَكَ، أَوْ لَا يُدْخِلُكَ الله الجَنَّةَ. فَقَبَضَ أَرْوَاحَهُمَا، فَاجْتَمَعَا عِنْدَ رَبِّ الْعَالَمِينَ، فَقَالَ لِهَذَا المُجْتَهِدِ: أَكُنْتَ بِي عَالِمًا؟ أَوْ كُنْتَ عَلَى مَا فِي يَدِي قَادِرًا؟ وَقَالَ لِلْمُذْنِبِ: اذْهَبْ فَادْخُلْ الجَنَّةَ بِرَحْمَتِي. وَقَالَ لِلْآخَرِ: اذْهَبُوا بِهِ إِلَى النَّارِ ).
یه‌عنى: دو زه‌لام د ناڤ ئسرائیلییان دا هه‌بوون، هه‌ڤالێن ئێك بوون، ئێكى گونه‌هـ دكرن ویێ دى گه‌له‌ك عیباده‌ت دكر، وئه‌وێ عیباده‌ت دكر یێ دى ل سه‌ر گونه‌هێ ددیت، دگۆتێ: به‌س بكه، جاره‌كێ وى ئه‌و دیت گونه‌هـ دكر، ئینا گۆتێ: به‌س بكه، وى گۆت: من وخودایێ من بهێله پێكڤه، ما تو زێره‌ڤانى ل سه‌ر من! ئینا وى گۆتێ: ئه‌ز ب خودێ كه‌مه خودێ گونه‌ها ته ناغه‌فرینت، یان خودێ ته نابه‌ته به‌حه‌شتێ، رحێن هه‌ردووان هاتنه ستاندن، وئه‌و ل نك خودێ كۆمبوون، ئینا خودێ گۆته ئه‌ڤێ عیباده‌تكه‌ر: ئه‌رێ تو ب من یێ زانابووى، یان تو ل سه‌ر تشتێ د ده‌ست من دا یێ خودان شیان بووى؟ وگۆته یێ گونه‌هكار: هه‌ڕه به‌حه‌شتێ ب ره‌حما من، وگۆته یێ دى: ڤى ببه‌نه ئاگرى.
د ڤــێ ســه‌رهــاتــیـیـێ دا پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- بۆ مه به‌حسێ زه‌لامه‌كى دكه‌ت ب گۆتنه‌كێ كارێ خۆ یێ باش هه‌مى پویچ كر، وئێكا هـنـد كر ئاخره‌ت ژ ده‌ست بچت، ده‌مێ ژ نك خۆ وبێ زانین د ده‌ر حه‌قا خودێ دا ئاخفتى، وسویند خوارى كو خودێ گونه‌ها هه‌ڤالێ وى ژێ نابه‌ت، ووى نابه‌ته به‌حه‌شتێ، ڤێجا وى ب ڤێ گۆتنێ خودایێ خۆ ژ خۆ عێجز كر.
د ڤێ سه‌رهاتییێ دا چه‌ند مفا هه‌نه، ژ وان:
🔘 مــه‌زنــتــریــن گــونـه‌هـ ئه‌وه مرۆڤ بێ زانین و ژ نك خۆ ب ناڤێ خودێ باخڤت، د ئایه‌ته‌كێ دا خودایێ مه‌زن به‌حسێ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- دكه‌ت، ودبێژت:( وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِيلِ 44 لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَمِينِ 45 ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِينَ 46 فَمَا مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ حَاجِزِينَ 47)(الحاقة: 44-47)
یــه‌عــنــى: ئــه‌گـــه‌ر مـوحه‌ممه‌دى تشته‌كێ مه نه‌گۆتى ژ كيسێ مه گۆتبا، ئه‌م دا وى ب هێز گرين وتۆلێ ژێ ڤه‌كه‌ين، پاشى ئه‌م دا ڕه‌ها دلێ وى قه‌تينين، ڤێجا كه‌س ژ هـه‌وه نـه‌دشـيـا عـه‌زابا مـه ژ وى بده‌ته پاش. له‌و تشته‌كێ گــه‌له‌كـــێ مــه‌زنــه مـرۆڤ ب ناڤێ خودێ باخڤت، دڤێت یێ ل خۆ هشیار بت، وتشته‌كى ژ نك خۆ نه‌بێژت.
🔘 هه‌ر وه‌سا ئه‌ڤ سه‌رهاتییه دویماهیا خرابا كه‌رب ڤه‌بوونێ ژى بۆ مه ئاشكه‌را دكه‌ت، هه‌مى ده‌مان دڤێت مرۆڤ بشێته (ئه‌عصابێن) خۆ، ئه‌گه‌ر نه كه‌رب ڤه‌بوون هنده‌ك كار وگۆتنێن خراب دێ ب وى ده‌تــه كـــرن كــو تێچوونا وى د دویڤ دا هه‌بت، وه‌كى ڤى زه‌لامى ئه‌وێ ژ كه‌ربان دا سویند بۆ هه‌ڤالێ خۆ خوارى كو خودێ وى نابه‌ته به‌حه‌شتێ وگونه‌ها وى بۆ ژێ نابه‌ت.
🔘 وئه‌ڤ حه‌دیسه ئاشكه‌را دكه‌ت كو دبت خودێ گونه‌ها مرۆڤه‌كى بۆ وى ژێ ببه‌ت بێى ئه‌و ژێ تۆبه بكه‌ت ژى، شرك تێ نه‌بت چونكى خودێ ب خۆ گۆتیه كو ئه‌و شركێ ژێ نابه‌ت، ژبلى شركێ هه‌ر گونه‌هه‌كا هه‌بت، ئه‌گه‌ر خۆ یا مه‌زن ژى بت، ئحتمالا هه‌ى خودێ بۆ مرۆڤى ژێ ببه‌ت، ئه‌گه‌ر ئه‌و حه‌ز بكه‌ت، خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌و ژێ تۆبه نه‌كه‌ت ژى، وئـه‌ڤـه‌یه عه‌قیدا (أهل السنة) د ڤێ مه‌سه‌لێ دا، له‌و چێ نابت بۆ كه‌سێ سویند بخۆت، یان خۆ پشت ڕاست كه‌ت كو خودێ فلان گونه‌هێ بۆ فلان كه‌سى ژێ نابه‌ت چونكى ئه‌و یێ مرى وژێ تۆه نه‌كرییه.. هندى وى مرۆڤى باوه‌رى ب خودێ هه‌بت وئه‌و گونه‌هـ بۆ خۆ حه‌لال نه‌كربت، یه‌عنى: ئعتراف كر بت كو ئه‌و كارێ وى كرى گونه‌هه.
🔘 ودبت ژ ڤێ سه‌رهاتییێ وبه‌رسڤا مرۆڤێ گونه‌هكار بێته زانین كو ئه‌وى مرۆڤێ عیباده‌تكه‌ر ب ڕه‌نگه‌كێ زڤر وكرێت ئه‌و یێ ژ كرنا گونه‌هێ دایه پاش، له‌و وى گــونـــه‌هــكــارى گـــوهــداریا وى نه‌كرییه، وئیصرارا ل سه‌ر گونه‌هێ كرى، ڤێجا دڤێت ئه‌م ب ئسلووبه‌كێ نه‌رم وجوان به‌رێ خه‌لكى بده‌ینه باشیێ، ووان ژ خرابیێ بده‌ینه پاش، دا ئه‌و ئاخفتنا مه قه‌بویل بكه‌ن، وپتر مجد نه‌بن ل سه‌ر كرنا گونه‌هێ.
🔘 وئـــه‌ڤ ســـه‌رهــاتییه مه‌زنییا ره‌حما خودێ بۆ مه ئاشكه‌را دكه‌ت، وكه چو گونه‌هـ ل بــه‌ر وى ئاسـێ نابن.. هه‌ر وه‌سا ه‌و هندێ دگه‌هینت كو چێ نابت بۆ مه ئه‌م خۆ بكه‌ینه د ناڤبه‌را خودێ وعه‌بدێن وى دا، وخۆ بكه‌ینه (وه‌كیلێن) خودێ ل عه‌ردى به‌حشتێ وجه‌هنه‌مێ ل دویڤ دلێ خۆ ل سه‌ر خه‌لكى لێكڤه بكه‌ین.
🔘 هه‌ر وه‌سا ئه‌ڤ حه‌دیسه مه ژ هندێ دترسینت كو ئه‌م ئه‌زمانێ خۆ به‌رده‌ین، وهه‌چیا بێته به‌ر ده‌ڤێ مه بێژین، چونكى هنده‌ك ئاخفتن هه‌نه دبنه ئه‌گه‌را تێچوونا خودانى، ژ به‌ر هندێ ئه‌بوو هوره‌یره‌ى پشتى ئه‌ڤ سه‌رهاتییه بۆ مه ڤه‌گێڕاى گۆت: (ئه‌ز ب وى كه‌مه یێ نه‌فسا من د ده‌ستى دا، ڤى زه‌لامى ئاخفتنه‌ك گۆت، دنیا وئاخره‌تا خۆ بره هیلاكێ).
🔘 و ژ ڤێ سه‌رهاتییێ ئاشكه‌را دبت كو كار ب دویماهیێ‌یه، ڤى مرۆڤێ عیباده‌تكه‌ر د ژیانا خۆ گه‌له‌ك عیباده‌ت دكر، به‌لێ چونكى ل دویماهیێ وى عه‌قیده‌یه‌كا خــۆ د ده‌ر حــه‌قــا خــودێ دا خراب كر، ده‌مێ هزره‌كا وه‌سا ژ خودێ كرى یا ئه‌و نه ژ هه‌ژى، خودێ ئــه‌و بـــره جه‌هنه‌مێ. و ژ لایه‌كێ دى ڤه حه‌دیس هندێ دگه‌هینت كو (كارێ خراب وگونه‌هـ د گه‌ل عه‌قیده‌یه‌كا دورست) چێتره ژ (كارێ باش وعیباده‌تى د گه‌ل عه‌قیده‌یه‌كا خراب وفاسد) چونكى عه‌قیده‌یا خراب -د ڤێ سه‌رهاتییێ دا- بۆ ئه‌گه‌را چوونا زه‌لامه‌كى بۆ جه‌هنه‌مێ هه‌ر چه‌نده كارێ وى یێ باش ژى بوو، وعه‌قیدا دورست زه‌لامێ دى بره به‌حه‌شتێ هه‌ر چه‌نده گونه‌هێن وى گه‌له‌ك ژى بوون.
کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی