6 سه‌رهاتییا ئیبراهیمى دگه‌ل مه‌زنه‌كێ دنیایێ
سه‌رهاتییا ئیبراهیمى دگه‌ل مه‌زنه‌كێ دنیایێ
سه‌رهاتییا ڤێ جارێ ئێك ژ وان سه‌رهاتییانه یێن ب سه‌رێ بابێ پێغه‌مبه‌ران ئیبراهیمى -سلاڤ لێ بن- وژنكا وى سارایێ هاتین، وئه‌ڤ سه‌رهاتییه د قورئانێ دا نه‌هاتییه، به‌لێ ئێكا نێزیك ژ وێ د ته‌وراتێ دا هاتییه د (سفر التكوین) دا ئیصحاحا (12)ێ.
بوخارى وموسلم ژ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ڤه‌دگوهێزن، دبێژت:( لَمْ يَكْذِبْ إِبْرَاهِيمُ -عَلَيْهِ السَّلَام- إِلَّا ثَلَاثَ كَذَبَاتٍ، ثِنْتَيْنِ مِنْهُنَّ فِي ذَاتِ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ، قَوْلُهُ: (إِنِّي سَقِيمٌ)، وَقَوْلُهُ: ( بَلْ فَعَلَهُ كَبِيرُهُمْ هَذَا). وبَيْنَا هُوَ ذَاتَ يَوْمٍ وَسَارَةُ إِذْ أَتَى عَلَى جَبَّارٍ مِنْ الْجبَابِرَةِ، فَقِيلَ لَهُ: إِنَّ هَا هُنَا رَجُلًا مَعَهُ امْرَأَةٌ مِنْ أَحْسَنِ النَّاسِ، فَأَرْسَلَ إِلَيْهِ، فَسَأَلَهُ عَنْهَا، فَقَالَ: مَنْ هَذِهِ؟ قَالَ: أُخْتِي. فَأَتَى سَارَةَ قَالَ: يَا سَارَةُ لَيْسَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ مُؤْمِنٌ غَيْرِي وَغَيْرَكِ، وَإِنَّ هَذَا سَأَلَنِي فَأَخْبَرْتُهُ أَنَّكِ أُخْتِي، فَلَا تُكَذِّبِينِي. فَأَرْسَلَ إِلَيْهَا، فَلَمَّا دَخَلَتْ عَلَيْهِ ذَهَبَ يَتَنَاوَلُهَا بِيَدِهِ، فقالت: اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتُ آمَنْتُ بِكَ وَبِرَسُولِكَ وَأَحْصَنْتُ فَرْجِي إِلَّا عَلَى زَوْجِي فَلَا تُسَلِّطْ عَلَيَّ الْكَافِرَ. فأُخذَ، فَقَالَ: ادْعِي اللهَ لِي وَلَا أَضُرُّكِ. فَدَعَتِ اللهَ فَأُطْلِقَ. ثُمَّ ذَهَبَ يَتَنَاوَلُهَا بِيَدِهِ الثَّانِيَةَ فدعت: اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتُ آمَنْتُ بِكَ وَبِرَسُولِكَ وَأَحْصَنْتُ فَرْجِي إِلَّا عَلَى زَوْجِي فَلَا تُسَلِّطْ عَلَيَّ الْكَافِرَ؛ فَأُخِذَ مِثْلَهَا أَوْ أَشَدَّ. فَقَالَ: ادْعِي اللهَ لِي وَلَا أَضُرُّكِ. فَدَعَتْ، فَأُطْلِقَ. فَدَعَا بَعْضَ حَجَبَتِهِ فَقَالَ: إِنَّكُمْ لَمْ تَأْتُونِي بِإِنْسَانٍ إِنَّمَا أَتَيْتُمُونِي بِشَيْطَانٍ. فَأَخْدَمَهَا هَاجَرَ، فَأَتَتْهُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي، فَأَوْمَأَ بِيَدِهِ: مَهْيَاً؟ قَالَتْ: رَدَّ اللهُ كَيْدَ الْكَافِرِ فِي نَحْرِهِ، وَأَخْدَمَ هَاجَرَ).
یـه‌عـنـى: ســێ جـاران تێ نه‌بت، ئیبراهیمى -سلاڤ لێ بن- قه‌ت دره‌و نه‌كربوون، دو ژ وان بۆ خودێ بووینه، ئێك ئه‌و بوو ده‌مێ گۆتییه ملله‌تێ خۆ: ئه‌زێ نساخم، ویا دى ده‌مـێ گــۆتــى: صه‌نه‌مێ مــه‌زن صه‌نه‌مێن دى یێن شكاندین، وجاره‌كـێ ده‌مێ ئه‌و وسارا د گه‌ل ئێك ئه‌و هاتنه وه‌لاتێ زڕته‌كه‌كى ژ زڕته‌كان، ئینا هنده‌كان گۆته وى: زه‌لامه‌كێ هاتى جوانترین ژن د گه‌ل دایه، وى هنارته د دویڤ دا وپسیارا وێ ژ وى كر، وى گۆت: ئــه‌و خــویـشـكـا منه، پاشى ئه‌و هاته نك سارایێ وگۆتێ: ژبلى ومن ته خودان باوه‌ره‌ك ل سه‌ر ڕویێ عه‌ردى نینه، وڤى پسیارا ته ژ من كر من گۆتێ كو تو خویشكا منى، ڤێجا تو من دره‌وین ده‌رنه‌ئێخه، مه‌لكى هنارته ب دویڤ سارایێ ڕا، وگاڤا ئه‌و چوویه نك، ئه‌و چوویێ دا ده‌ست بكه‌تێ، وێ گۆت: یا ره‌ببى ئه‌گه‌ر من باوه‌رى ب ته وپێغه‌مبه‌رێ ته ئینابت، ونامویسا خۆ پاراست بت، تو چو كافران ل سه‌ر من زال نه‌كه، ئینا ده‌ستێ وى هشك بوو، مه‌لكى گۆتێ: دوعایان بۆ من بكه ده‌ستێ من چێ ببت ئه‌ز چو زیانێ ناگه‌هینمه ته، وێ دوعا ژ خودێ كرن، ده‌ستێ وى چێبوو، جاره‌كا دى ئه‌و چوویێ دا ده‌ست بكه‌تێ، وێ دوعا كر: یا ره‌ببى ئه‌گه‌ر من باوه‌رى ب ته وپێغه‌مبه‌رێ ته ئینابت، ونامویسا خۆ پاراست بت، تو چو كافران ل سه‌ر من زال نه‌كه، ئینا ئه‌و وه‌كى جارا دى وخرابتر لێ هات، وى گۆتێ: دوعایێ بۆ من بكه ئه‌ز زیانێ ناگه‌هینمه ته، وێ دوعا بۆ كرن، ئه‌و چێبوو، ئینا مه‌لكى گازى هنده‌ك ده‌رگه‌هڤانێن خۆ كر، وگۆته وان: ئه‌ڤه نه مرۆڤه هه‌وه بۆ من ئیناى، ئه‌و شه‌یتانه.. ووى هاجه‌ر دایێ دا خدامینییا وێ بكه‌ت، گاڤا سارا هاتییه نك ئیبراهیمى ئه‌و یێ ژ پییان ڤه بوو نڤێژ دكر، ئینا وى ب ده‌ستى ئیشاره‌ت دایێ كو چێ چێبوو، وێ گۆتێ: خودێ پیلانا كافرى ل وى زڤڕاند.. وهاجه‌ر بۆ خدامینیێ دایێ.
ژ ڤێ حه‌دیسێ چه‌ند ده‌رسه‌ك بۆ مه ئاشكه‌را دبن:
🔘 ده‌مێ پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- دبێژت: ئیبراهیمى ژ سێ دره‌وان پێڤه‌تر نه‌كرینه، مــه‌خـــســه‌د ب پـه‌یڤا (دره‌وێ) ل ڤێرێ ئه‌و گۆتنه یا ب سه‌ر ڤه وه‌كی دره‌وێ بت، وئه‌و ب خۆ مه‌جالێ (ته‌ئویلێ) تێدا هه‌بت، یه‌عنى ژ وى نه‌وعى بت یێ ب عه‌ره‌بى دبێژنێ: (ته‌عریض) كو تو ئاخفتنه‌كێ بێژى یێ به‌رانبه‌رى ته ب ڕه‌نگه‌كى تێ بگه‌هت، وئه‌و ب خۆ مه‌خسه‌دا ته تشته‌كێ دى بت، وه‌كى جاره‌كێ ده‌مێ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- پسیارا له‌شكه‌رێ قوره‌یشیان ژ زه‌لامه‌كى كرى، كانێ ئه‌و ل كیڤه‌نه، وى گۆتێ: ئه‌ز دێ بۆ ته بێژم، به‌لێ تو ژى دێ بۆ من بێژى كانێ تو ژ كێ یى، گــۆت: بـلا، وپـشـتـى وى جهێ له‌شكه‌رێ كافران بۆ گۆتى، پـێـغــه‌مـبـه‌رى -سلاڤ لێ بن- گۆتێ: ئه‌ز ژ ئاڤێمه، وى هزركر مه‌خسه‌دا وى ئه‌وه ئه‌ز خه‌لكێ عیراقێمه، چونكى عه‌ره‌بان ژ به‌ر دجله وفوراتى دگۆته خه‌لكێ عیراقێ كوڕێن ئاڤێ، وئه‌و ب خۆ مه‌خسه‌دا پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ئه‌و نه‌بوو.
🔘 و ژ ڤێ سه‌رهاتییێ ئاشكه‌را دبت كو خودێ به‌ڕه‌ڤانیێ ژ خودان باوه‌ران دكه‌ت، وه‌كى د ئایه‌ته‌كێ ژى دا هاتى: ( إِنَّ اللهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا ) به‌لێ ب وى شه‌رتى مرۆڤێ خودان باوه‌ر ب دورستى خۆ بهێلته ب هیڤیا وى ڤه، و د حه‌دیسه‌كا دى دا هاتییه: ل به‌رفره‌هیێ تو خـــودێ بــنییاسـه، ل ته‌نگاڤیێ ئه‌و دێ د هه‌وارا ته ئێت، وئیبراهیمى وسارایێ هه‌ردوان ته‌وه‌كوللا ب دورستى دا سه‌ر خودێ، خودێ د هه‌وارا وان هات.
🔘 و ژ ڤــێ ســـه‌رهــاتییێ دئێته زانــیـن كو ژ سوننه‌تا پێغه‌مبه‌رانه هه‌ر جاره‌كا ئێك ژ وان كه‌فتبا ته‌نگاڤیه‌كێ دا ئه‌و قه‌ستا نڤێژێ كه‌ت، وصه‌حابى دبێژن: هه‌ر جاره‌كا خه‌م وتــه‌نـگـاڤــیـیـه‌ك گــه‌هــشــتــبــا پـــێـغـه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ئه‌وى قه‌ستا نڤێژێ دكر.. و ژ صه‌لاحه‌ددینى دئێته ڤه‌گوهاستن كو ڕۆژا شه‌ڕى شه‌ڤا به‌رى هنگى حه‌تا دره‌نگى شه‌ڤ نڤێژ دكر، وسه‌رێ خۆ ددانا سوجدێ وهه‌وارێن خۆ دگه‌هاندنه خودێ ودوعایا سه‌ركه‌فتنێ ژێ دكر، وزانایێ مه‌زن (شیخ الإسلام ابن تیمیه) گاڤا مه‌سه‌له‌ا علمى ل به‌ر ئاسێ ببا، دچوو ســوجـــوودێ ودگـۆت: (یا معلم إبراهیم علمنی) وهنگى سه‌رێ خۆ ڕادكر حه‌تا ئه‌وئالۆزى ل به‌ر ڤه‌ببا.
🔘 و تـــه‌وه‌ســـولا دورســـت ژ ڤێ سه‌رهاتییێ بۆ مه به‌رچاڤ دبــت، كـــو تــه‌وه‌سـولا ب كارێ چاكه، گاڤا سارا كه‌فتییه ته‌نگاڤیێ وێ ته‌وه‌سول ب ئیمان وده‌همه‌ن پاقژیا خۆ كر كو خودێ وێ ژ ڤى كافرى بپارێزت.
🔘 و ژ ڤێ سه‌رهاتییێ دئێته زانین كو دبت هنده‌ك جاران فتنه ژ مرۆڤێ داعیه مه‌زنتر بت، وهنگى لۆمه ل وى نائێته‌كرن ئه‌گه‌ر ئه‌و ل به‌رانبه‌ر فتنێ چه‌میا، ب شه‌رته‌كى وى د دل دا ب ڤێ چه‌ندێ خۆش نه‌بت، وه‌كى كو ژنكا ئیبراهیمى ژێ هاتییه ستاندن، و ب تنێ هاتییه برن بۆ وى مه‌لكێ زۆردار، وئیبراهیمى چو ژێ نه‌هاتى.
🔘 و ژ لایه‌كێ دى ڤه دئێته زانین كو دورسته بۆ مرۆڤێ داعیه وخودان باوه‌ر كو دیــاریـــێ ژ مه‌زنێن دنیایێ وه‌رگرت، ئه‌گه‌ر خۆ ئه‌و مه‌زن دفاسق یان كافر ژى بن، به‌لێ ب شه‌رته‌كى وه‌رگرتنا وێ دیاریێ نه ل سه‌ر حسێبا ته‌نازوله‌كێ یان موداهه‌نه‌یه‌كێ بت.
کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی