7 ئاڤدانا بیستانێ مرۆڤێ خێركه‌ر
ئاڤدانا بیستانێ مرۆڤێ خێركه‌ر
د حه‌دیسا ڤێ جارێ دا، پێغه‌مبه‌ر -سلاڤ لێ بن- بۆ مه به‌حسێ زه‌لامه‌كێ خێركه‌ر دكــه‌ت ژ ئـوممه‌ته‌كا به‌رى مه، وئه‌و قه‌در وبهایێ وى هه‌ى ل نك خودێ، ئیمامێ مـوســلـم ژ پێغه‌مبه‌رى -سلاڤ لێ بن- ریوایه‌ت دكه‌ت، دبێژت: ( بَيْنَمَا رَجُلٌ يَمْشِي بِفَلاَةٍ مِنَ الأَرْضِ، فَسَمِعَ صَوْتاً في سَحَابَةٍ: اسقِ حَدِيقَةَ فُلانٍ، فَتَنَحَّى ذَلِكَ السَّحَابُ فَأفْرَغَ مَاءهُ في حَرَّةٍ، فإِذَا شَرْجَةٌ مِنْ تِلْكَ الشِّرَاجِ قَدِ اسْتَوْعَبَت ذَلِكَ الماءَ كُلَّهُ، فَتَتَبَّعَ المَاءَ، فإذَا رَجُلٌ قَائمٌ في حَدِيقَتِهِ يُحَوِّلُ الماءَ بِمسحَاتِهِ، فَقَالَ لَهُ: يَا عَبْدَ اللهِ، ما اسمُكَ؟ قال: فُلانٌ، للاسم الذي سَمِعَ في السَّحابةِ، فقال له: يا عبدَ الله، لِمَ تَسْألُنِي عَنِ اسْمِي؟ فَقَالَ: إنِّي سَمِعْتُ صَوتْاً في السَّحابِ الَّذِي هَذَا مَاؤُهُ، يقولُ: اسْقِ حَدِيقَةَ فُلاَنٍ لاسمِكَ، فَمَا تَصْنَعُ فِيهَا، فَقَالَ: أمَا إذ قلتَ هَذَا، فَإنِّي أنْظُرُ إِلَى مَا يَخْرُجُ مِنْهَا، فَأتَصَدَّقُ بِثُلُثِهِ، وَآكُلُ أنَا وَعِيَالِي ثُلُثاً، وَأردُّ فِيهَا ثُلُثَهُ ).
یه‌عنى: ده‌مه‌كى زه‌لامه‌ك ل چۆله‌كى دچوو، ده‌نگه‌ك ژ عه‌وره‌كى هاتێ: هه‌ڕه بیستانێ فلانى ئاڤده، وى عه‌ورى خۆ دا لایه‌كى، وئاڤا خۆ به‌ردا جهه‌كێ ب به‌ر، ئه‌و ئاڤ هه‌مى چوو جۆیه‌كێ، ئه‌و ب دویڤ دا چوو، دیت حه‌تا گه‌هشتییه زه‌لامه‌كێ ژ پییان ڤه، مه‌ڕكا وى د ده‌ستان دا بوو، به‌رێ ئاڤێ ددا بیستانێ خۆ، ئینا گۆتێ: ئه‌ى عه‌بدێ خودێ ناڤێ ته چیه؟ وى گۆت: فلان كه‌سه، ئه‌و ناڤێ وى ژ عه‌ورى گوهـ لێ بووى، گۆت: عه‌بدێ خودێ، بۆچى تو پسیارا ناڤێ من ژ من دكه‌ى؟ وى گۆتێ: من گوهـ ل ده‌نگه‌كى بوو ژ وى عه‌ورێ ئه‌ڤ ئاڤه ژێ بارى، دگۆت: بیستانێ فلانى ئاڤده، ناڤێ ته ئینا، ڤێجا بێژه من تو چ ل بیستانێ خۆ دكه‌ى؟ وى گۆت: ماده‌م هۆیه ئه‌ز دێ بێژمه ته، ئه‌ز به‌رێ خۆ دده‌مێ كانێ چ ژێ دئێت، سێئێكێ ئه‌ز دكه‌مه خێر، وئه‌ز وعه‌یالێ خۆ سێئێكێ ژێ دخۆین، وسێئێكێ بۆ تۆڤى ئه‌ز ڕادكه‌م.
وچه‌ند ده‌رسه‌ك ژ ڤێ سه‌رهاتییێ ژى بۆ مه ئاشكه‌را دبن:
🔘 یا ئێكێ: قه‌در وبهایێ دانا خێران د ڕێكا خودێ دا بۆ مرۆڤێن پێتڤى ئاشكه‌را دبت، خودایێ مه‌زن د ئایه‌ته‌كێ دا دبێژت: ( وَمَا أنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ ) یه‌عنى هه‌ر تشته‌كێ هوین د ڕێكا خودێ دا بده‌ن، ئه‌و دێ بۆ هه‌وه به‌ده‌ل ڤه‌كه‌ت، و ب تنێ نه‌فه‌قه ئه‌و تجاره‌ته یا خوساره‌تى ژێ نه‌گرت.
🔘 یا دووێ: ئــه‌ڤ حه‌دیـســه (ئیثباتا) كـه‌رامه‌تان دكه‌ت، وكه‌رامه‌ت -وه‌كى ژ ناڤى دیار- قـه‌در وبـهـایه‌كه خودێ دده‌ته هنده‌ك عه‌بدێن خۆ یێن چاك، ب ڕیكا ب جهئینانا كاره‌كێ نه یێ عه‌ده‌تى، مه دیت چاوا خودێ عه‌وره‌كێ تایبه‌ت هاژۆته وێ ده‌ڤه‌رێ یا بیستانێ ڤى مرۆڤێ چاك لێ، وفــه‌رمـان ل وى عه‌ورى كر ئه‌و ئاڤا خۆ ل بیستانێ وى زه‌لامى ببارینت، ژ به‌ر كارێ وى یێ چاك.
🔘 یا سیێ: بۆ مه ئاشكه‌را دبت كو ئه‌و كه‌سێ ره‌حمێ ب مرۆڤێن هه‌ژار ببه‌ت، وده‌ستێ هاریكاریێ بۆ وان درێژ بكه‌ت، ونه‌فه‌قێ ل وان بكه‌ت، خودێ ژى دێ ده‌رگه‌هێ رزقى ل بـه‌ر وى فــره‌هـ كـه‌ت، ونــه‌فـه‌قێ لێ كـه‌ت، وه‌كى د حه‌دیسه‌كا قودسى دا هاتى، خودایێ مه‌زن دبێژت: ( أَنْفِقْ أُنْفِقْ عَلَيْكَ ).
🔘 یا چارێ: بهایێ كارى وكو مرۆڤ ژ كه‌دا ده‌ستێ خۆ بخۆت بۆ مه ئاشكه‌را دبت، ئه‌ڤى زه‌لامى جۆتییارى دكر، وگه‌له‌ك ژ ده‌مێ خۆ بۆ كاركرنا ل ناڤ بیستانێ خۆ ته‌رخان كر بوو، عه‌یالێ خۆ ژ وى به‌رهه‌مى ب خودان دكر یێ ژ بیستانێ وى دهات، وده‌ستێ هاریكاریێ ژى بۆ كه‌سێن پێتڤى درێژ دكر.
🔘 یا پێنجێ: خێر وبهایێ نه‌فه‌قا ل سه‌ر عه‌یالى ژى ژ ڤێ سه‌رهاتییێ دئێته زانین، ڤى زه‌لامى ته‌خسیرى د ده‌ر حه‌قا عه‌یالێ خۆ دا نه‌دكر، ب هێجه‌تا دانا خێران، هه‌ر وه‌سا سستى د دانا خێران دا ژى نه‌دكر ب هێجه‌تا نه‌فه‌قا ل سه‌ر عه‌یالى.
🔘 یا شه‌شێ: ژ ڤێ سه‌رهاتییێ ئاشكه‌را دبت كو مرۆڤێ ته‌قوا خودێ بكه‌ت، خودێ رزقێ وى دده‌تێ ژ لایه‌كێ وه‌سا ڤه یێ ئه‌و چو هزران بۆ نه‌كه‌ت، وه‌كى عه‌وره‌ك بۆ زه‌لامى موسه‌خخه‌ر كرى، وئینایه هنداڤى بیستانێ وى، وزه‌لامه‌ك ل وى جهى ئاماده كرى دا بـێـت ومـزگینیێ ب ڤى خه‌به‌رى بده‌تێ دا ئه‌و ب وى قه‌درى بحه‌سیێت یێ خودێ دایه وى.
کومــێتــدان لسـه‌ر بابــه تـی